1. Cuộc di cư hàng loạt của các tín hữu Kitô Armenia

Eric Hacopian, một nhà vận động nhân quyền từng có mặt tại Nagorno-Karabakh, nói với CNA rằng người Armenia trong khu vực đang phải đối mặt với những điều kiện “khủng khiếp” khi họ có “ít thức ăn” và “không có thuốc men hay an ninh”.

Hacopian gọi hành động của người Azeri ở Nagorno-Karabakh là “diệt chủng” và nói rằng số người tị nạn đã tăng từ 15.000 đến 20.000 trong 24 giờ.

Cuối cùng, ông tin rằng “95% đến 99%” dân số Armenia trong khu vực sẽ chạy trốn vì “nguy cơ bị sát hại và tra tấn”.

Những bức ảnh đăng trên mạng xã hội cho thấy các đường cao tốc dẫn ra khỏi thành phố lớn nhất khu vực, Stepanakert, đầy những hàng dài xe hơi chở đầy người tị nạn.

Nhiều người Armenia ở Nagorno-Karabakh đã gọi vùng này là quê hương trong nhiều thế kỷ. Bây giờ, tất cả những điều đó dường như đang thay đổi nhanh chóng.

“Người Armenia không thể tồn tại dưới sự cai trị của Thổ Nhĩ Kỳ hoặc Azeri,” Nash-Marshall nói với CNA hôm thứ Hai, đồng thời nói thêm rằng chính phủ Azeri “phát triển mạnh dựa trên nỗi sợ hãi người Armenia.”

Cô nói rằng tình cảm chống Armenia sâu xa trong văn hóa Azeri được thể hiện qua việc quân đội hành quyết tù nhân chiến tranh Armenia vào năm 2022 cũng như các đài tưởng niệm được dựng lên gần đây ở thủ đô Baku của Azeri, mô tả “những hình tượng người chết được phóng đại một cách thô thiển” với những người lính Armenia đang hấp hối và những người bị giam cầm bị xiềng xích.”

Nash-Marshall nói: “Bất kỳ ai biết lịch sử về nạn diệt chủng người Armenia sẽ nhận ra mô hình hành động của Azerbaijan đối với người Đông Armenia và Artsakhtsi”.

Theo Gegham Stepanyan, một nhà bảo vệ nhân quyền Artsakh, “hàng nghìn” người dân tộc Armenia phải di dời “hiện đang chờ di tản đến Armenia”.

“Nhiều người trong số họ,” Stepanyan nói, “đơn giản là không có nơi nào để ở, vì vậy họ phải chờ đến lượt mình trên đường phố.”

2. Một tổng giám mục Công Giáo người Ukraine người Mỹ đã được tổng thống Ukraine vinh danh vì những nỗ lực kéo dài hàng thập kỷ của ngài nhằm thúc đẩy sự phát triển của quốc gia này.

Đức Tổng Giám Mục Borys Gudziak của Tổng giáo phận Philadelphia đã nhận Thánh giá Ivan Mazepa từ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiyy vào ngày 21 tháng 9 tại Washington. Zelenskiyy đã đến thăm thủ đô Hoa Kỳ sau khi phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc ở New York ngày 19 tháng 9.

Được thành lập vào năm 2009, giải thưởng này vinh danh những cá nhân đã có “đóng góp cá nhân đáng kể trong việc tăng cường hợp tác giữa các quốc gia, hỗ trợ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine, cũng như quảng bá nhà nước Ukraine trên thế giới, “ theo thông cáo báo chí từ tờ Ukraine Greek của Giáo Hội Công Giáo Ukraine nghi lễ Đông phương.

Thánh giá Ivan Mazepa được đặt theo tên của một “hetman” thế kỷ 17 - một chỉ huy quân sự và chính khách - người đã tìm cách thống nhất các lãnh thổ Ukraine vào thời đó với tư cách là một quốc gia đối diện với Âu Châu và vẫn giữ được di sản truyền thống của mình. Trong sự nghiệp của mình, Mazepa đã thúc đẩy sự phát triển kinh tế, học thuật, văn học, nghệ thuật và kiến trúc của Ukraine, đồng thời tài trợ cho việc xây dựng nhiều nhà thờ. Sự cai trị của ông thường được gọi là “Phục hưng Mazepa”.

Cùng nhận giải thưởng, được công bố trong sắc lệnh tổng thống ngày 4 tháng 9 của Tổng thống Zelenskiyy, còn có Linh mục Chính thống Ukraine Volodymyr Steliac, hiệu trưởng Nhà thờ Chính thống Ukraine St. Andrew ở Silver Spring, Maryland; Alla Lopatkina, chủ tịch Quỹ Kháng chiến Ukraine có trụ sở tại Chicago; và Hakan Kirimli, phó giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Bilkent ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong lễ trao giải diễn ra tại Cơ quan Lưu trữ Quốc gia Hoa Kỳ, đệ nhất phu nhân Ukraine Olena Zelenska lưu ý rằng bà “có vinh dự được biết cá nhân Đức Tổng Giám Mục Borys Gudziak”.

Đầu năm nay, Zelenska và Đức Tổng Giám Mục Gudziak đã cùng tham gia một cuộc thảo luận vào ngày 17 Tháng Giêng tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos, Thụy Sĩ, thảo luận về những tổn thương về thể chất, tâm lý và cảm xúc của chiến tranh, sự tha thứ và ước mơ của họ về tương lai của Ukraine.

Zelenska lưu ý tại lễ trao giải rằng Đức Tổng Giám Mục Gudziak “được hàng ngàn người Ukraine biết đến - những người lính, những người di tản, và nhiều người khác mà ngài giúp đỡ, và những người trẻ, nhờ ngài, có được một nền giáo dục tuyệt vời”.

Vị tổng giám mục – người gốc Syracuse, New York, sinh ra từ những người nhập cư Ukraine – từ lâu đã ủng hộ các sáng kiến giáo dục của Ukraine.

Là một nhà sử học được đào tạo có bằng tiến sĩ về lịch sử văn hóa Slav và Byzantine từ Đại học Harvard, vị tổng giám mục đã chuyển đến Lviv ở miền tây Ukraine vào năm 1992, thành lập và chỉ đạo Viện Lịch sử Giáo hội.

Năm sau, ông chủ trì một ủy ban đổi mới Học viện Thần học Lviv, nơi ông giữ chức phó hiệu trưởng và sau đó là hiệu trưởng từ năm 1995 đến năm 2002. Sau đó, ông trở thành hiệu trưởng của Đại học Công Giáo Ukraine, được thành lập trên cơ sở học viện và trở thành trường đại học. Ngài là Hiệu trưởng vào năm 2013. Trường đại học đã trở thành hình mẫu cho giáo dục đại học, học bổng, nhận thức về người khuyết tật, vận động nhân quyền và đổi mới xã hội của Ukraine.

Trong phong trào Maidan 2013-2014 ở Ukraine – chứng kiến người dân phản đối chính phủ thân Điện Cẩm Linh vào thời điểm đó và quyết định tái định hướng đất nước theo hướng Liên minh Âu Châu – Đức Tổng Giám Mục Gudziak thường xuyên xuất hiện trên truyền hình quốc tế, đưa ra những bình luận chuyên môn và hỗ trợ tích cực.

Zelenska cho biết, khi Ukraine chống lại cuộc xâm lược toàn diện của Nga và tiếp tục các cuộc tấn công được phát động vào năm 2014, cuộc đấu tranh đó vẫn tiếp tục.

Cô nói: “Ukraine đang bảo vệ các giá trị – chẳng hạn như quyền sống và nhân cách. Đây không chỉ là những thứ vật chất mà còn là những giá trị vô hình. Những người bảo vệ Ukraine là những người rất khác nhau - có quan điểm, tín ngưỡng khác nhau hoặc không theo tôn giáo nào cả.”

“Nhưng tất cả họ đều cảm thấy rõ ràng rằng họ đang chiến đấu chống lại cái ác, chống lại điều tồi tệ nhất có thể sinh ra trong con người – một nỗ lực có ý thức để giết, tiêu diệt, tóm lấy và bắt làm nô lệ. Vì vậy, đây cũng là một trận chiến tinh thần. Xin chân thành biết ơn tất cả những người đã cùng chúng tôi chiến đấu trong chiều kích tinh thần và chiều kích giá trị.”

3. Tông huấn “Laudate Deum” sẽ công bố ngày 04 tháng Mười tới đây

Tông huấn mới của Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ công bố ngày 04 tháng Mười tới đây, có tựa đề: “Laudate Deum”, Anh chị em hãy chúc tụng Thiên Chúa”, cập nhật thông điệp “Laudato sì” của ngài về việc bảo vệ trái đất như căn nhà chung của nhân loại, đã công bố cách đây tám năm (2015).

Đức Thánh Cha cho biết tên Tông huấn mới của ngài khi ngỏ lời với các tham dự viên một cuộc gặp gỡ các Giáo sư Viện trưởng Đại học Mỹ châu Latinh, qua đó ngài suy tư về nhiều đề tài, như di cư, thay đổi khí hậu và nạn loại trừ.

216 tham dự viên Hội nghị các Viện trưởng đã được Đức Thánh Cha tiếp kiến tại Vatican, nhân dịp họ nhóm họp tại Học viện Augustinianum, cạnh Vatican, trong hai ngày 20 và 21 tháng Chín vừa qua, với sự hiện diện của một số vị Bộ trưởng và Tổng thư ký các Bộ Tòa Thánh. Các Viện trưởng đại diện có hơn bốn triệu sinh viên ở Nam Mỹ, không kể các giáo sư, các nhà nghiên cứu và nhân viên hành chánh.

Nhắc đến các chủ đề được bàn tới trong Hội nghị, Đức Thánh Cha nhắn nhủ các vị Viện trưởng hãy có tinh thần sáng tạo trong việc đào tạo người trẻ, đi từ những thực tại và thách đố ngày nay. Các vị đã hỏi Đức Thánh Cha những câu liên quan đến môi trường và khí hậu. Ngài tái lên án “nền văn hóa dùng rồi vứt bỏ, văn hóa bỏ rơi”. Đó là thứ văn hóa lạm dụng các tài nguyên thiên nhiên, không đồng hành với thiên nhiên tiến tới một sự phát triển viên mãn và không để cho thiên nhiên sống. Thứ văn hóa bỏ rơi này làm thiệt hại cho tất cả chúng ta”.

Đức Thánh Cha nói: “ngày nay nhân loại mệt mỏi vì sự sử dụng thiên nhiên một cách sai trái, cần phải trở về với việc sử dụng đúng đắn”.

Ngài mời gọi các đại học hãy kiến tạo những mạng gây ý thức, như “anh chị em sử dụng một từ rất đẹp, đó là ‘tổ chức hy vọng, phục hồi và tổ chức hy vọng. Đó là điều cần phải cứu xét trong bối cảnh môi sinh toàn diện, trong đó người trẻ ngày nay có quyền được một vũ trụ quân bình và có quyền hy vọng, và chúng ta phải giúp đỡ họ tổ chức niềm hy vọng ấy, đưa ra những quyết định rất nghiêm túc trong lúc này”.

Đức Thánh Cha cũng nói về cuộc khủng hoảng di cư ngày nay, thảm trạng này tại Âu châu rất trầm trọng. Không thể giải quyết vấn đề này bằng các cuộc cấp cứu. Ở đây, có vấn đề con người và một quyết định chính trị, cần có những quyết định hợp nhân bản và Kitô. Vì thế, tôi xin anh chị em, đối với nhân loại đang đau khổ, hãy cứu xét vấn đề này trong các đại học của anh chị em với tất cả tinh thần tình người. Người di cư phải được đón tiếp, thăng tiến và hội nhập, chẳng vậy chúng ta sẽ thất bại. Đây cũng là một vấn đề tôi rất quan tâm”.