1. Ukraine ba lần tấn công căn cứ máy bay ném bom Engels của Nga
Sau khi nhận được cuộc gọi từ Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vào tuần này, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy và Putin đều bày tỏ ý định ký lệnh ngừng bắn về “năng lượng và cơ sở hạ tầng” có thể giúp cả hai bên giảm bớt phần nào các cuộc tấn công bằng hỏa tiễn và máy bay điều khiển từ xa vào các nhà máy điện và cơ sở dầu mỏ.
Nhưng lệnh ngừng bắn có thể vẫn chưa chính thức. Và bên cạnh đó, căn cứ máy bay ném bom của không quân Nga tại Engels, gần thành phố Saratov ở miền nam nước Nga, không phải là nhà máy điện hay nhà máy lọc dầu. Và vì vậy, vào sáng Thứ Năm, 20 Tháng Ba, lực lượng Ukraine đã tấn công vào Engels lần thứ ba trong 10 tuần.
Căn cứ không quân Engels là nơi đặt một số máy bay ném bom Tupolev Tu-95 và Tupolev Tu-160 của Nga, thường xuyên phóng hỏa tiễn vào các thành phố của Ukraine. Khi các vụ nổ rung chuyển căn cứ vào thứ Tư và khói bốc lên trời, Engels “hiện đang phải đối mặt với những khó khăn nghiêm trọng”, Trung tâm Truyền thông Chiến lược Ukraine nói đùa.
Engels đã có một vài tháng khó khăn. Vào ngày 8 tháng Giêng, máy bay điều khiển từ xa của Ukraine đã bay ít nhất 400 dặm để tấn công Engels. Các vụ nổ đã gây ra một đám cháy tại một kho chứa rộng lớn chứa tới 800.000 tấn nhiên liệu—một đám cháy kéo dài trong nhiều ngày.
Ngọn lửa cuối cùng đã tự tắt, hoặc lính cứu hỏa đã dập tắt nó, sau sáu ngày. Vài giờ sau vào ngày 14 tháng Giêng, máy bay điều khiển từ xa đã tấn công lần thứ hai. “Sẽ không có sự nghỉ ngơi cho những kẻ độc ác”, Stratcom cảnh báo.
Cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa vào Tháng Giêng là một phần của làn sóng tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa rộng lớn hơn, được cho là lớn nhất trong cuộc chiến kéo dài 37 tháng của người Ukraine.
Rõ ràng là tại sao Ukraine lại nhắm vào dầu mỏ của Nga. “Mỗi kho đạn dược, nhà máy lọc dầu, kho chứa xe tăng hoặc nhà máy hóa chất bị hư hại đều làm suy yếu khả năng tiến hành chiến tranh chống lại Ukraine của Nga”, cơ quan an ninh Ukraine nói với Kyiv Post.
Nhưng các cuộc tấn công năng lượng có thể sớm bị loại khỏi bàn đàm phán nếu cả Tổng thống Zelenskiy và Putin đồng ý ngừng bắn. Thay vì tấn công các nhà máy lọc dầu, trạm bơm và bể chứa nhiên liệu để dần dần làm cạn kiệt nền kinh tế Nga, người Ukraine có thể nhắm vào các máy bay ném bom đang dần dần làm cạn kiệt nền kinh tế Ukraine bằng các cuộc tấn công gần như hàng tuần vào các nhà máy điện,
Người ta vẫn chưa rõ loại máy bay điều khiển từ xa nào tham gia vào các cuộc tấn công liên tiếp vào Engels vào tháng Giêng, nhưng tờ Kyiv Post đã đề cập đến PD-2, Beaver, Liutyi và UJ-22—tất cả đều dài từ 6 đến 10 feet và chạy bằng cánh quạt.
Ukraine đã phát triển một loạt máy bay điều khiển từ xa tầm xa chóng mặt, bao gồm một số dựa trên máy bay thể thao được cải tiến có thể bay xa 800 dặm với hàng trăm pound thuốc nổ. Nước này cũng đã phát triển một phiên bản hỏa tiễn hành trình Neptune mang tính biểu tượng của mình có tầm bắn 600 dặm—và gần đây đã điều động lần đầu tiên.
Một lệnh ngừng bắn có thể tạm thời hạn chế chiến dịch tấn công sâu của Ukraine bằng cách thu hẹp danh sách các mục tiêu. Nhưng có lẽ sẽ không ngăn chặn được. Nếu có, lực lượng Ukraine đã liên tục mở rộng khu vực của Nga mà họ có khả năng tấn công—và cũng đã xác định các mục tiêu quân sự bảo đảm các cuộc tấn công lặp lại.
[Forbes: Ukraine Triple Taps Russia’s Engels Bomber Base]
2. TỘI ‘KHỦNG BỐ’ Người Anh rà phá bom mìn ở Ukraine bị tòa án Nga tuyên án 14 năm tù
Một tình nguyện viên người Anh chuyên rà phá bom mìn ở Ukraine đã bị một tòa án Nga kết án vắng mặt về tội danh khủng bố do Nga bịa đặt ra.
Chris Garrett, 40 tuổi, bị kết án 14 năm rưỡi tù giam.
Anh coi nhẹ phán quyết này như là “một nỗ lực thảm hại nhằm bôi nhọ tôi của những kẻ đã giết hại, hãm hiếp và tra tấn hàng ngàn thường dân ở Ukraine”.
Anh đã bị xét xử tại một tòa án ở Donetsk, nơi do Nga kiểm soát.
Anh đã dành cả cuộc chiến để phá hủy các quả đạn pháo và đạn thật do quân đội rút lui của Vladimir Putin vứt lại.
Anh là một trong những người đầu tiên đến các thị trấn bị thảm sát là Bucha và Irpin và làm việc suốt ngày đêm sau Trận chiến phi trường Hostomel.
Giải thích lý do tình nguyện giúp người Ukraine, anh nói:
“Với một quả mìn hoặc chất nổ, nó hoặc là ổn định hoặc là phát nổ — không có sự trung gian nào cả.”
“Có vẻ như tôi giỏi làm nổ tung mọi thứ hơn là duy trì các mối quan hệ.”
Chris, còn được gọi là Swampy, đã phục vụ trong Quân đội một thời gian ngắn.
Anh được dạy cách rà phá bom mìn ở Đông Nam Á vào năm 2014.
Cuối năm đó, anh đến Ukraine sau khi Nga xâm nhập Crimea.
[The Sun: 'TERROR' CHARGE Brit clearing landmines in Ukraine sentenced to 14 years in jail by kangaroo Russian court]
3. Tại sao Tổng thống Zelenskiy không muốn mặc vest?
Lần cuối cùng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy mặc vest là vào sáng ngày 24 tháng 2 năm 2022, khi ông đăng một video thông báo về thiết quân luật khi Nga tiến hành cuộc xâm lược toàn diện.
Kể từ đó, Tổng thống Zelenskiy chủ yếu diện quần ống rộng màu đen, xám hoặc kaki kiểu chiến đấu, giày bốt, áo nỉ và áo polo được trang trí biểu tượng quốc gia Ukraine.
Điều đó khiến Tổng thống Ukraine ăn mặc trông rất kém so với những người mà ông gặp gỡ. Nhưng đó chính là vấn đề.
Elvira Gasanova, nhà thiết kế của thương hiệu Damirli, một trong những phong cách đặc trưng của Tổng thống Zelenskiy, chia sẻ với POLITICO: “Khi các nhà lãnh đạo thế giới nhìn thấy Tổng thống Zelenskiy trong phong cách quân đội, đó là một tín hiệu — 'Ukraine đang trong chiến tranh và tôi là một phần của cuộc chiến này'“.
Gasanova nói thêm: “Lời phê phán liên tục cách thức ăn mặc của Tổng thống Zelenskiy thực chất là yêu cầu quay lại hình thức đối thoại chính trị thông thường, có nghĩa là 'nói như thế về chiến tranh là đủ rồi, hãy ngồi vào bàn đàm phán'“.
Đó là một trong những nguyên nhân dẫn đến cuộc họp thảm khốc tại Tòa Bạch Ốc vào tháng trước.
Cuộc gặp gỡ đó chắc chắn không mấy suôn sẻ vì mối quan hệ trong quá khứ giữa Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Putin, nhưng trang phục lại là một dấu hiệu đáng ngờ đối với Tổng thống Trump, ông hiếm khi xuất hiện mà không mặc bộ vest Brioni rộng thùng thình và cà vạt dài màu đỏ, trừ khi ông đang ở trên sân golf.
Tổng thống Zelenskiy mặc chiếc áo polo do Gasanova sản xuất khi đến Tòa Bạch Ốc, khiến Tổng thống Trump phải chế giễu và chào nhà lãnh đạo Ukraine bằng câu: “Ông ăn mặc chỉnh tề quá!”
Tình hình còn tệ hơn ở Phòng Bầu dục, khi nhà báo cánh hữu Brian Glenn hỏi: “Tại sao ông không mặc vest? Ông là người đến văn phòng cao cấp nhất ở đất nước này, và ông từ chối mặc vest. Ông có áo vest không? Rất nhiều người Mỹ có vấn đề với việc ông không tôn trọng phẩm giá của văn phòng này.”
“Tôi sẽ mặc trang phục sau khi cuộc chiến này kết thúc”, Tổng thống Zelenskiy trả lời, sử dụng từ “trang phục”, trong tiếng Ukraine có nghĩa là “bộ đồ” nhưng có sắc thái hơn trong tiếng Anh. “Có thể là thứ gì đó giống như của anh, đúng vậy. Có thể là thứ gì đó tốt hơn, tôi không biết. Có thể là thứ gì đó rẻ hơn”, Tổng thống Zelenskiy đáp trả.
Điều đó đã khiến Tổng thống Trump và Phó Tổng thống Hoa Kỳ JD Vance thực hiện một loạt các cuộc tấn công vào Tổng thống Zelenskiy. Họ cáo buộc ông là người thiếu tôn trọng và không biết ơn đủ đối với sự ủng hộ của Hoa Kỳ. Tổng thống Ukraine đã bị đuổi khỏi Tòa Bạch Ốc và Tổng thống Trump đã đóng băng việc chuyển giao vũ khí của Hoa Kỳ và dừng chia sẻ thông tin tình báo trong nỗ lực gây áp lực buộc Kyiv đồng ý đàm phán hòa bình với Nga.
Ban đầu, Ukraine phản ứng với sự kinh ngạc.
Bộ ngoại giao Ukraine thậm chí còn phát động một cuộc diễn hành chớp nhoáng gồm hàng trăm người Ukraine trình diễn trang phục của họ với Tổng thống Trump — những người lính, cảnh sát, người ứng cứu đầu tiên và bác sĩ, những người tuyên bố rằng quân phục thời chiến chính là bộ đồ quyền lực của họ.
Nhưng một thông điệp đã được gửi tới các nhân viên của Tổng thống Zelenskiy là tránh làm phiền người Mỹ về việc lựa chọn trang phục.
Trong cuộc hội đàm giữa Hoa Kỳ và Ukraine tại Ả Rập Xê Út hồi đầu tháng này, nhà lãnh đạo phái đoàn Ukraine, Andriy Yermak, đã mặc một bộ vest may đo cẩn thận thay vì trang phục thường ngày.
Tuy nhiên, Tổng thống Zelenskiy vẫn không từ bỏ phong cách chiến đấu của mình.
Zoya Zvynyatskivska, một nhà phê bình thời trang và sử gia người Ukraine, cho biết việc phê bình quần áo thường không chỉ liên quan đến thời trang.
“Việc thao túng các yêu cầu về trang phục là một hành động thống trị. Tổng thống Trump là một kẻ bắt nạt chính trị, người không bỏ lỡ bất kỳ cơ hội nào để làm nhục đối thủ của mình, để cho anh ta và những người còn lại thấy vị trí của mình trong hệ thống phân cấp,” Zvynyatskivska nói.
“Diễn giải theo Churchill, nếu người đàn ông của chúng ta đeo cà vạt để tránh bị làm nhục trước công chúng, anh ta cũng sẽ phải chịu sự làm nhục tương tự — nhưng lần này liên quan đến cà vạt. 'Ồ, tôi thấy cuối cùng anh cũng ăn mặc như một người đàn ông rồi,' Tổng thống Trump sẽ nói vậy,” nhà phê bình nói thêm và nhấn mạnh rằng những chuyện nhỏ mọn như thế không làm người Mỹ vĩ đại trở lại. Người ta vĩ đại nhờ có một tâm hồn quảng đại, một trí óc mở rộng với những viễn kiến. Người ta không trở nên vĩ đại chỉ nhờ vào bộ cánh bên ngoài lộng lẫy.
Sức mạnh năng động đó có thể được nhìn thấy bởi người đàn ông duy nhất trong nhóm của Tổng thống Trump, người không gặp rắc rối vì mặc áo phông và đội mũ bóng chày đến Phòng Bầu dục — Elon Musk.
Gasanova cho biết phong cách của Tổng thống Zelenskiy là một cam kết mà ông không thể phá vỡ đối với Tổng thống Trump — một biểu hiện đoàn kết với người dân thường Ukraine và quân đội đang chiến đấu chống lại cuộc xâm lược của Nga.
“Trong chiến tranh, tổng thống không chỉ là một chính trị gia, mà còn là chỉ huy tối cao của quân đội và dân thường theo thiết quân luật. Bộ đồ cổ điển sẽ được coi là tách biệt khỏi thực tế của mặt trận,” Gasanova nói. “Và trang phục của ông giúp ông giữ sự chú ý của thế giới vào cuộc chiến ở Ukraine.”
Bộ vest là biểu tượng của sự bình thường, của nền ngoại giao ổn định và các cuộc đàm phán thông thường, trong khi tình hình của Ukraine lại rất đặc biệt.
Gasanova cho biết: “Tổng thống cho thấy rằng chiến tranh vẫn đang diễn ra, rằng đất nước vẫn đang trong cuộc đấu tranh”.
Tuy nhiên, bà thừa nhận rằng bằng cách từ chối tuân theo các quy ước về trang phục, Tổng thống Zelenskiy gây ra một số vấn đề cho các nhà lãnh đạo khác.
“Thế giới ngoại giao là thế giới của truyền thống. Và nhiều người ở Âu Châu và Hoa Kỳ muốn thấy Tổng thống Zelenskiy mặc vest để trông giống như mọi người khác. Điều này sẽ khiến Ukraine bớt độc đáo hơn trong không gian thông tin và sẽ biến tình hình chiến tranh thành một cuộc xung đột chính trị khác. Việc ông ấy từ chối mặc vest là từ chối chơi theo các quy tắc cũ”, Gasanova nói thêm.
Một số nhà lãnh đạo, như Emmanuel Macron của Pháp, đã thử mặc trang phục như Tổng thống Zelenskiy nhưng bị chế giễu dữ dội. Những người khác, như Tổng thống Trump, sẽ không bị bắt gặp đang mặc đồ chiến đấu.
Nhưng ví dụ về một nhà lãnh đạo ăn mặc như những người lính của mình thực sự rất mạnh mẽ.
Ngay cả Putin cũng bắt chước Tổng thống Zelenskiy, mặc quân phục trong tháng này khi đến thăm quân đội Nga khi họ đẩy lùi lực lượng Ukraine khỏi hầu hết các vị trí nhô ra ở Kursk mà họ đã chiếm được trong cuộc phản công bất ngờ vào mùa hè năm ngoái.
Tổng thống Zelenskiy cũng có thể phải gặp Tổng thống Trump một lần nữa để thảo luận về cuộc trò chuyện của tổng thống Hoa Kỳ với Putin. Không có thông tin gì về việc ông ấy sẽ mặc gì.
[Politico: Why Zelenskyy won’t wear a suit]
4. Anh sẽ tổ chức thêm các phiên họp lập kế hoạch quân sự về Ukraine
Thủ tướng Anh Keir Starmer nói Âu Châu phải “tăng cường” để đáp ứng thách thức của “một chương lịch sử khác” - khi ông tuyên bố sẽ tổ chức thêm ba ngày lập kế hoạch quân sự tại Luân Đôn vào tuần tới.
Đại diện của nhóm mà thủ tướng Anh gọi là “liên minh tự nguyện” sẽ lại họp tại Trụ sở Northwood, nơi các nhà hoạch định quân sự đã tổ chức các cuộc đàm phán ban đầu vào thứ năm này về cách huy động trong trường hợp ngừng bắn ở Ukraine.
Thủ tướng Starmer đã xác nhận kế hoạch trong cuộc điện đàm với Chủ tịch Hội đồng Âu Châu Antonio Costa, Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen và các nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ, Na Uy và Iceland vào thứ sáu.
Thủ tướng cho biết cuộc họp tuần này “đã củng cố thêm cho ông tầm quan trọng của việc bảo đảm liên minh có các kế hoạch cần thiết cho mọi tình huống bất ngờ”.
Thủ tướng Anh đã chia sẻ thông tin chi tiết về các nhóm lập kế hoạch phụ mới bao gồm đất đai, biển, hàng không, tái thiết và tái thiết, sẽ họp lại trong ba ngày vào tuần tới.
Ông nhắc lại với các đối tác niềm tin của mình rằng Putin đang tìm cách cản trở và trì hoãn các đề xuất ngừng bắn.
Vương quốc Anh, cùng với Pháp, đã đi đầu trong các nỗ lực nhằm bảo đảm việc gìn giữ hòa bình trong trường hợp có bất kỳ lệnh ngừng bắn nào ở Ukraine, ngay cả khi Hoa Kỳ từ chối đưa ra bất kỳ lời hứa nào về việc hỗ trợ quân đội Âu Châu.
Phát ngôn nhân của thủ tướng trước đó đã hạ thấp các báo cáo rằng Vương quốc Anh — quốc gia đã tuyên bố sẽ điều động quân trên bộ ở Ukraine nếu cần — đang thay đổi suy nghĩ của mình để ưu tiên điều động trên không và trên biển hơn nhằm ủng hộ lệnh ngừng bắn. “Rõ ràng là sẽ cần hàng ngàn quân để hỗ trợ bất kỳ đợt điều động nào dù là trên biển, trên bộ hay trên không”, ông nói.
Giai đoạn tiếp theo của các cuộc đàm phán ngừng bắn giữa Nga và Hoa Kỳ dự kiến sẽ bắt đầu vào thứ Hai tại Saudi Arabia. Đại diện của Vương quốc Anh dự kiến sẽ tham dự cuộc họp cao cấp tiếp theo của “liên minh những người sẵn sàng” tại Pháp vào thứ Năm.
[Newsweek: UK to host further military planning sessions on Ukraine]
5. Nga đặt mục tiêu đạt được ‘một số tiến triển’ trong các cuộc đàm phán sắp tới tại Saudi Arabia
Một nhà đàm phán Nga nói với truyền thông nhà nước trước cuộc họp giữa các phái đoàn Hoa Kỳ, Ukraine và Nga vào thứ Hai rằng Mạc Tư Khoa hy vọng sẽ có “một số tiến triển” trong các cuộc đàm phán sắp tới tại Ả Rập Xê Út.
Hoa Kỳ đang tham gia vào hoạt động mà đặc phái viên Hoa Kỳ Keith Kellogg mô tả là “ngoại giao con thoi” để tìm kiếm giải pháp cho cuộc xâm lược toàn diện hiện đã bước sang năm thứ tư, nhưng Nga đã bác bỏ đề xuất ngừng bắn vô điều kiện trong 30 ngày, thay vào đó chỉ đề xuất dừng các cuộc không kích vào các cơ sở năng lượng.
Một cuộc tấn công của Nga vào Zaporizhzhia vào cuối ngày 21 tháng 3, chỉ vài ngày trước cuộc đàm phán sắp tới, đã giết chết một gia đình gồm ba người, khiến các quan chức Ukraine lên án gay gắt. Không quân Ukraine báo cáo rằng Nga đã bắn 179 máy bay điều khiển từ xa trong đợt tấn công qua đêm mới nhất của mình.
Thượng nghị sĩ Nga Grigory Karasin, người sẽ dẫn đầu phái đoàn của Mạc Tư Khoa, nói với đài truyền hình địa phương Zvezda rằng ông và cố vấn FSB Sergey Beseda sẽ tham gia đàm phán với đường lối “mang tính chiến đấu và xây dựng”. Ông không nêu rõ Nga hy vọng đạt được tiến triển nào.
Việc lựa chọn các nhà đàm phán đã gây ra nhiều câu hỏi, vì cả Karasin và Beseda đều không đến từ các tổ chức ngoại giao quan trọng của Nga như Điện Cẩm Linh, Bộ ngoại giao hoặc Bộ quốc phòng.
Ukraine cáo buộc Nga thiếu chân thành trong các nỗ lực hòa bình, chỉ ra các cuộc không kích liên tục mặc dù nhà độc tài Vladimir Putin gần đây tuyên bố ông đã ra lệnh ngừng các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine.
Trong khi đó, đặc phái viên Tòa Bạch Ốc Steve Witkoff, một đồng minh thân cận của Tổng thống Trump, đã ca ngợi Putin trong một cuộc phỏng vấn với Tucker Carlson vào ngày 22 tháng 3, gọi ông là một nhà lãnh đạo “vĩ đại” đang tìm cách chấm dứt chiến tranh. “Tôi không coi Putin là một kẻ xấu”, Witkoff nói. “Đó là một tình huống phức tạp, bao gồm cả chiến tranh và tất cả các yếu tố dẫn đến nó. Không bao giờ chỉ có một người.”
[Kyiv Independent: Russia aims to make 'some progress' during upcoming talks in Saudi Arabia]
6. Lithuania sẵn sàng điều động quân đội như một phần của nhiệm vụ hậu ngừng bắn tại Ukraine, Nauseda cho biết
Tổng thống Lithuania Gitanas Nauseda tuyên bố rằng quốc gia vùng Baltic này đã sẵn sàng gửi quân tới phái bộ hậu ngừng bắn ở Ukraine, Bloomberg Television đưa tin vào ngày 21 tháng 3.
Đề xuất về lực lượng gìn giữ hòa bình quốc tế đã thu hút sự chú ý gần đây, khi các quốc gia Âu Châu chuẩn bị đóng vai trò nổi bật hơn trong việc bảo vệ Ukraine trong bối cảnh sự hỗ trợ tiếp theo của Hoa Kỳ không thể đoán trước.
“Quốc gia của tôi sẵn sàng cung cấp sự hỗ trợ cần thiết”, Nauseda nói với Bloomberg Television.
“ Chúng tôi đang nói về số lượng quân cụ thể, nhưng cần phải có cam kết từ tất cả các quốc gia trong liên minh này về việc cung cấp sự hỗ trợ này”, Nauseda nói thêm.
Các nhà lãnh đạo Âu Châu đang có kế hoạch họp vào tuần tới tại Paris để thảo luận về việc hỗ trợ thêm cho Ukraine vì Âu Châu ngày càng lo ngại rằng nước này sẽ bị loại khỏi mọi cuộc đàm phán liên quan đến Điện Cẩm Linh và Hoa Kỳ về việc chấm dứt chiến tranh.
Tổng thống Lithuania ca ngợi “ý định thẳng thắn” của Ông Donald Trump về việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine nhưng lưu ý rằng Nga chỉ bắt chước cam kết đạt được hòa bình trong các cuộc đàm phán
“Cho đến nay, Nga đang bắt chước các cuộc đàm phán, nói về khả năng hòa bình và khả năng ngừng bắn, nhưng họ thậm chí còn chưa sẵn sàng giữ lệnh ngừng bắn như đã hứa là không tấn công, không tấn công vào cơ sở hạ tầng quan trọng”, Nauseda nói.
Kể từ khi Nga bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện vào năm 2022, Lithuania đã trở thành một trong những nước ủng hộ mạnh mẽ nhất cho Ukraine.
Theo ước tính của NATO, quốc gia Baltic này nằm trong số những quốc gia chi tiêu quốc phòng hàng đầu Âu Châu, phân bổ 2,85% GDP cho quốc phòng vào năm 2024. Vilnius có kế hoạch tăng con số đó lên từ 5% đến 6% từ năm 2026 đến năm 2030.
[Kyiv Independent: Lithuania ready to deploy troops as part of post-ceasefire mission to Ukraine, Nauseda says]
7. Hỏa tiễn hành trình tầm xa Neptune của Ukraine là một quân át chủ bài tiềm năng
Nỗ lực của Ông Donald Trump nhằm thuyết phục Putin đồng ý ngừng bắn trong 30 ngày đã thất bại, nhưng Điện Cẩm Linh dường như quan tâm đến việc tạm dừng các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng — cùng lúc đó Ukraine đã phóng hỏa tiễn hành trình Neptune mới có sức tàn phá khủng khiếp.
Ukraine đã thử nghiệm thành công hỏa tiễn hành trình tầm xa đầu tiên vào đêm thứ sáu 14 Tháng Ba,, đánh trúng một nhà máy lọc dầu ở Tuapse, cách lãnh thổ do Ukraine kiểm soát ở vùng Krasnodarskiy Kray của Nga khoảng 1.000 km. Nó gây ra một đám cháy mất ba ngày mới dập tắt được.
“Sau cuộc tấn công của chế độ Kiev, vào đêm ngày 14 tháng 3, một bồn chứa khoảng 20.000 tấn xăng đã bốc cháy tại kho dầu. Trên bề mặt, đám cháy bao phủ một khu vực rộng lớn đến mức được xếp vào cấp độ nguy hiểm thứ tư”, Thống đốc Krasnodar Veniamin Kondratiev cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Hai. Nga gọi Thủ đô của Ukraine là Kiev thay vì Kyiv như chính người Ukraine và các nước phương Tây gọi.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy đã ra tuyên bố rằng: “Chúng tôi hài lòng với kết quả của Long Neptune.”
Cuộc tấn công nhà máy lọc dầu làm tăng thêm mối nguy hiểm cho ngành công nghiệp dầu mỏ của Nga — một nguồn thu xuất khẩu quan trọng giúp duy trì nền kinh tế. Ukraine đã tấn công vào các nhà máy lọc dầu, đường ống và trạm bơm của Nga trong nhiều tháng bằng máy bay điều khiển từ xa — dẫn đến các báo cáo rằng họ đã phá hủy khoảng 10 phần trăm công suất lọc dầu của Nga.
“Về bản chất, Putin đã lặng lẽ xác nhận với Tổng thống Donald Trump rằng các cuộc tấn công sâu của chúng ta đang gây tổn hại đến ngành năng lượng của Nga như thế nào. Đây là con át chủ bài của chúng ta,” ông nói.
Hỏa tiễn hành trình hiệu quả hơn máy bay điều khiển từ xa, vốn là vũ khí mà Ukraine sử dụng để tấn công tầm xa vào Nga. Những máy bay điều khiển từ xa này bay chậm và dễ bị đánh chặn hơn, trong khi hỏa tiễn hành trình bay gần bằng tốc độ âm thanh và khó bị bắn hạ hơn nhiều.
Nhưng chúng không phải là vũ khí thần kỳ.
“Những hỏa tiễn hành trình này không thể thay đổi được cục diện của cuộc chiến, ngay cả khi chúng có nhiều hơn gấp nhiều lần so với hiện tại. Chúng tôi có kinh nghiệm của Nga, nước đã phóng nhiều hỏa tiễn khác nhau vào chúng tôi, và chúng tôi đang hoạt động”, Mykola Bielieskov, nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia và là nhà phân tích cao cấp của tổ chức phi chính phủ Come Back Alive Initiatives Center có trụ sở tại Kyiv cho biết.
“Nhưng điều này không có nghĩa là chúng ta không cần phát triển tiềm năng tấn công — cả trong bối cảnh phòng thủ chiến lược hiện tại và từ góc độ răn đe trong tương lai,” Bielieskov nói thêm. “Hỏa tiễn cộng với máy bay điều khiển từ xa sẽ thực hiện các cuộc tấn công kết hợp.”
Long Neptune đưa Kyiv vào một câu lạc bộ rất chọn lọc các nhà sản xuất hỏa tiễn hành trình. Đây là những vũ khí có tầm bắn trên 500 km, mang đầu đạn mạnh có khả năng gây thiệt hại lớn cho mục tiêu.
Pháp và Vương quốc Anh có Storm Shadow/SCALP, đã được tặng cho Ukraine, trong khi Đức và Thụy Điển có Taurus, cho đến nay vẫn chưa được chuyển giao cho Kyiv. Hoa Kỳ đang nói về việc cung cấp hỏa tiễn hành trình JASSM của mình, nhưng cho đến nay vẫn chưa có báo cáo nào về việc chúng được chuyển đến Ukraine.
Neptune không phải là vũ khí duy nhất như vậy. Tháng trước, Tổng thống Zelenskiy đã giới thiệu máy bay điều khiển từ xa hỏa tiễn Peklo chạy bằng động cơ phản lực của Ukraine có tầm hoạt động 700 km.
Ukraine đã nỗ lực cải tiến Neptune thành hỏa tiễn tầm xa trong nhiều năm.
R-360 Neptune ban đầu được thiết kế là hỏa tiễn hành trình bờ-tàu mang đầu đạn nặng 150 kg và có tầm bắn lên tới 300 km; lần đầu tiên được Ukraine giới thiệu vào năm 2025. Thiết kế dựa trên hỏa tiễn chống hạm Kh-35 của Liên Xô nhưng có tầm bắn, khả năng tấn công và thiết bị điện tử được cải thiện.
Ngay sau cuộc xâm lược toàn diện của Nga hơn ba năm trước, Ukraine đã sử dụng Neptune với hiệu quả tàn phá đối với Hạm đội Hắc Hải của Nga. Kyiv cho biết tàu chiến chủ lực của Nga, tàu tuần dương Moskva, đã bị đánh chìm vào năm 2022 sau khi bị trúng hai hỏa tiễn Neptune. Các hỏa tiễn này đã được sử dụng chống lại các mục tiêu hải quân khác, cũng như các hệ thống phòng không của Nga dọc theo Hắc Hải.
Ukraine đã nỗ lực mở rộng tầm bắn của Neptune và biến nó thành một hỏa tiễn phù hợp để sử dụng trong tấn công trên bộ. Kết quả là Neptune-MD, còn được gọi là Long Neptune. Nó sử dụng cùng một bệ phóng trên mặt đất như R-360, nhưng có hệ thống dẫn đường mới và sử dụng hệ thống dẫn đường hồng ngoại trong lần tiếp cận cuối cùng đến mục tiêu, trang web Militarnyi của Ukraine đưa tin.
Trong những tháng gần đây, nó đã được bắn vào các mục tiêu gần biên giới với Ukraine. Cuộc tấn công tuần trước là cuộc tấn công có tầm xa nhất của Neptune.
“Một hỏa tiễn mới của Ukraine, tấn công chính xác. Tầm bắn là một ngàn km. Cảm ơn các nhà phát triển, nhà sản xuất và quân đội Ukraine của chúng tôi. Chúng tôi tiếp tục làm việc để bảo đảm an ninh cho Ukraine,” Tổng thống Zelenskiy cho biết trong một tuyên bố.
“Đối với tôi, những thông điệp về thành công của Long Neptune có vẻ đáng tin cậy”, Bielieskov cho biết. Theo ông, Ukraine đã thay đổi hệ thống điều khiển của Neptune, điều chỉnh nhu liệu dẫn đường ven biển để tấn công các mục tiêu trên bộ. “Và đồng thời, họ tăng tầm bắn — đây không phải là nhiệm vụ bất khả thi, chỉ là một hỏa tiễn lớn hơn và nhiều nhiên liệu hơn trong đó”.
Long Neptune là hỏa tiễn hành trình, với tất cả những ưu điểm và nhược điểm của nó. Ưu điểm là tốc độ sản xuất và ít phức tạp hơn so với hỏa tiễn đạn đạo. Nhược điểm là chúng bay chậm hơn nhiều so với hỏa tiễn đạn đạo, mang đầu đạn nhỏ hơn và dễ đánh chặn hơn, Bielieskov cho biết.
Ukraine hiện đang nỗ lực tăng cường sản xuất. Tổng thống Zelenskiy cho biết vào tháng 11 rằng khoảng 100 hỏa tiễn các loại đã được sản xuất.
Năm ngoái, Rumani đã thiết lập quan hệ đối tác với Ukraine để chế tạo hỏa tiễn và tàu phóng hỏa tiễn Neptunes.
Bielieskov cho biết: “Việc tài trợ từ Liên Hiệp Âu Châu sẽ giúp tăng sản lượng và mang lại cho Ukraine quyền tự do hành động lớn hơn — bất kể Hoa Kỳ”.
[Politico: Ukraine’s long-range Neptune cruise missile is a potential trump card]
8. Phóng viên Ukraine chuyển sang làm lính thiệt mạng trên tiền tuyến
Artur Shybalov, cựu quay phim và biên tập viên của kênh PTV UA, người đã gia nhập Quân đội Ukraine, đã hy sinh khi chiến đấu ở Tỉnh Kursk của Nga vào ngày 13 tháng 3.
Mẹ của anh, Tetiana Shybalova, đã thông báo về cái chết của anh vào ngày 20 tháng 3.
“Bạn đã có những kế hoạch khác cho cuộc sống của mình. Bạn muốn làm phim và viết sách,” Shybalova viết. “Bạn đã làm việc và học tập vì điều đó. Nhưng bạn thấy không thể trốn tránh và không chấp nhận thử thách.”
Shybalova cho biết thêm rằng con trai bà sống cùng vợ và các con.
Anh trai của Shybalov là Yevhen Shybalov, một nhà báo, cựu quân nhân trở về từ nơi giam cầm ở Nga vào năm 2022, đã viết trên trang Facebook của mình rằng Artur đã được huy động ngay sau khi bước sang tuổi hai mươi lăm.
“Tôi chưa bao giờ ngưỡng mộ và tự hào về em mình như trong những tháng ngắn ngủi đáng buồn khi em phục vụ trong lực lượng Dù, em không ngần ngại đặt máy ảnh xuống và cầm vũ khí. Bất kỳ hành vi nào khác đều không xứng đáng.”
Trên trang Facebook của mình, Shybalov đã viết vào năm 2024 rằng anh mơ ước trở thành một nhà văn từ khi còn nhỏ. Anh cũng đăng một ảnh chụp màn hình với “lời từ chối chính thức đầu tiên không xuất bản” văn bản của anh từ một nhà xuất bản Ukraine.
Trong bài đăng cuối cùng của mình vào ngày 6 tháng 2, Shybalov đã đăng tải hình ảnh những người lính ngồi dựa vào tường xi măng và viết: “Đối với tất cả những ai lo lắng cho tôi. Những chiến hào sâu và hầm ngầm đáng tin cậy bằng cách nào đó bảo vệ chúng tôi.”
Theo Viện Thông tin đại chúng, Sybalov là người thứ 101 trong danh sách những nhân viên truyền thông bị Nga sát hại.
[Kyiv Independent: Ukrainian reporter-turned-soldier killed on front lines]
9. Bộ Ngoại giao Ukraine cho biết sẽ không tương tác với Nga trong các cuộc đàm phán tại Saudi Arabia vào ngày 24 tháng 3
Hôm Thứ Bẩy, 22 Tháng Ba, Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Heorhii Tykhyi cho biết trong một cuộc họp báo tại Kyiv rằng các phái đoàn Ukraine và Nga sẽ không tương tác trực tiếp trong cuộc hội đàm ngày 24 tháng 3 tại Saudi Arabia.
Tuyên bố của Tykhyi được đưa ra sau khi Đặc phái viên về Ukraine Keith Kellogg thông báo rằng Hoa Kỳ có kế hoạch tổ chức các cuộc đàm phán gián tiếp giữa Mạc Tư Khoa và Kyiv tại Saudi Arabia, với sự tham gia của đại diện Nga và Ukraine trong các phòng riêng biệt.
Tykhyi cho biết Ukraine không biết Hoa Kỳ sẽ sử dụng hình thức nào để đàm phán với Nga tại Riyadh.
“Đây là lựa chọn của họ. Nhưng chúng tôi đang chuẩn bị cho các cuộc đàm phán ở Saudi Arabia với tư cách là cuộc đàm phán song phương Ukraine-Mỹ”, phát ngôn nhân cho biết.
Theo Tykhyi, Ukraine đang chuẩn bị cho một vòng đàm phán kỹ thuật chứ không phải chính trị với Hoa Kỳ.
“Sẽ có một cuộc họp của những người chuyên nghiệp từ phía Ukraine và Hoa Kỳ, những người có thể tìm ra tất cả các chi tiết về cách (một lệnh ngừng bắn) nên như thế nào. Chúng ta cần hiểu nó sẽ hoạt động như thế nào, ai sẽ kiểm soát nó, nó sẽ được giám sát như thế nào”, ông nói.
Tykhyi nói thêm rằng Ngoại trưởng Andriy Sybiha sẽ không tham gia vòng đàm phán tiếp theo.
Các cuộc tham khảo ý kiến sắp tới giữa Nga và Hoa Kỳ tại Riyadh sẽ có sự tham gia của các quan chức Nga Grigory Karasin, chủ tịch Ủy ban các vấn đề quốc tế của Hội đồng Liên bang, và Sergei Beseda, cố vấn cho giám đốc Cơ quan An ninh Liên bang Nga, gọi tắt là FSB.
Đại diện của Ukraine vẫn chưa được công bố chính thức.
Các phái đoàn Ukraine và Hoa Kỳ đã gặp nhau lần cuối tại Saudi Arabia vào ngày 11 tháng 3, nơi Ukraine đã đồng ý với đề xuất của Hoa Kỳ về lệnh ngừng bắn hoàn toàn. Nga không đồng ý với lệnh ngừng bắn hoàn toàn, và các cuộc tấn công bằng hỏa tiễn và máy bay điều khiển từ xa của Nga vào Ukraine vẫn tiếp diễn.
[Kyiv Independent: Ukraine won't interact with Russia during talks in Saudi Arabia on March 24, Foreign Ministry says]