Phần Một: Dẫn nhập vào Kinh Thánh
Mục Một: Dẫn nhập vào Cựu Ước
Tiết bốn: Văn chương khải huyền và cánh chung luận
(22) Chương bốn: CÁC SÁCH KHÁC-GAI, DA-CA-RI-A, MA-LA-KHI (*)
Aelred Cody, O.S.B.
Tài liệu Tham khảo
Ackroyd, P.R., Exile and Restoration [Lưu vong và Phục hồi] (London, 1968).
Chary, T., Aggee-Zacharie-Malachie [Khác-gai, Da-ca-ri-a, Ma-la-khi] (SB; Paris, 1969).
Elliger, K., Das Buch der zwölf kleinen Propheten 2 [Sách Mười Hai Tiểu Tiên Tri 2] (ATD 25; tái bản lần thứ 6; Gottingen, 1967).
Galling, K., Studien zur Geschichte Israels im persischen Zeitalter [Nghiên cứu về lịch sử Israel trong thời đại Ba Tư] (Tübingen, 1964).
Mason, R., The Books of Haggai, Zechariah and Malachi [Sách Khác-gai, Da-ca-ri-a và Ma-la-khi] (CBC; Cambridge, 1977); "The Prophets of the Restoration," Israel's Prophetic Tradition [Các nhà tiên tri của thời kỳ phục hồi," Truyền thống tiên tri của Israel (Fest.PR Ackroyd; chủ biên R. Coggins, và cộng sự; Cambridge, 1982) 137-54.
Mitchell, H.G.,J. M. P. Smith và A. Bewer, Haggai, Zechariah, Malachi, and Jonah [Sách Khác-gai, Da-ca-ri-a Ma-la-khi và Giô-na] (ICC; NY, 1912).
Robinson, T.H. và F. Horst, Die zwölf kleinen Propheten [Hai vị tiên tri nhỏ] (HAT 1/14; 3d ed.; Tubingen, 1964).
Rudolph, W., Haggai, Sacharja 1-8, Sacharja 9-14, Maleachi [Khác-gai, Da-ca-ri-a 1-8, Da-ca-ri-a 9-14, Ma-la-khi (KAT 13/4; Gütersloh, 1976).
Stuhlmueller, C., “Haggai, Zechariah, Malachi, [Khác-gai, Da-ca-ri-a, Ma-la-khi]” JBC 387-401.
SÁCH KHÁC-GAI
Tài liệu Tham khảo
(Cũng xem → ở trên.)
Beuken, W. A. M., Haggai-Sacharja (Khác-gai – Da-ca-ri-a) 1-8 (SSN 10; Assen, 1967).
Beyse, K.-M., Serubbabel und die Konigserwartunyen der Propheten Haggai und Sacharja [Dơ-rúp-ba-ven và những mong đợi của hoàng gia đối với các tiên tri Khác-gai và Da-ca-ri-a] (AzT 1/48; Stuttgart, 1972).
Hesse, F., "Haggai," Verbannung und Heimkehr [“Haggai," Trục xuất và trở về quê hương] (Fest. W. Rudolph; biên tập A. Kuschke; Tübingen, 1961) 109-34.
Petersen, D.L., Haggai and Zechariah 1-8 [Khác-gai và Da-ca-ri-a ] (OTL Phl, 1984).
Siebeneck, R.T., “The Messianism of Aggeus and Proto-Zacharias [Chủ nghĩa Thiên sai của Khác-gai và Da-ca-ri-a tiên khởi],” CBQ 19 (1957) 312-28.
Thomas, D.W., “The Book of Haggai [Sách Khác-gai],” IB 6. 1035-49.
Dẫn Nhập
(I) Nhà tiên tri và hoàn cảnh của ông. Tất cả các lời tiên tri đều được đưa ra vào đầu thời kỳ trị vì Đế quốc Ba Tư lâu dài của Đa-ri-ô (Darius) I (521-486). Đa-ri-ô, có tính hòa giải hơn người tiền nhiệm Cambyses II (529-522), đã đổi mới các chính sách do Ky-rô II đưa ra (538-530), cho phép những người bị người Babylon phát vãng được trở về quê hương và nhằm mục đích hòa giải lòng trung thành của các dân tộc bị lệ thuộc của đế quốc bằng cách cho phép họ có một số chính quyền địa phương nhất định và bằng cách cho họ quyền tự do thực hành tôn giáo của riêng họ. Có một sự đồng thuận khá tốt rằng không có nhiều người Giu-đa trở về từ nơi lưu đày dưới thời trị vì của Ky-tô và các nhóm lớn đầu tiên trở về sau khi Cambyses kết thúc cuộc chinh phục Ai Cập vào năm 525. Không lâu sau đó, khi những lời tiên tri của Kg và Dcr 1-8 được đưa ra, Giu-đa đã có nhà lãnh đạo dân sự người Giu-đa, Dơ-rúp-ba-ven, và lãnh đạo phẩm trật, Giô-suê. Cuộc chiến giữa Ba Tư và Ai Cập chắc hẳn đã làm xáo trộn Giu-đa về mặt xã hội và kinh tế, vì quân đội Ba Tư phải đi qua Giu-đa. Bản thân các cuộc tranh giành quyền lực ở Đế quốc Ba Tư vẫn tiếp tục sau cái chết của Cambyses vào năm 522, ngay cả sau khi Đa-ri-ô đã củng cố được vị thế cơ bản của mình. Chắc hẳn chúng đã có tác động đáng lo ngại đối với người Giu-đa - chắc chắn hơn nữa đối với những người ở Ba-by-lon và cả những người ở Giu-đa. Tất cả những điều này chắc chắn đã góp phần vào xu hướng của người dân Giu-đa là quan tâm nhiều hơn đến lợi ích ích kỷ của riêng họ hơn là công trình thăng tiến xã hội và các định chế tôn giáo của họ (Kg 1:2-9).
Chính trong tình huống này mà Khác-gai đã tìm thấy chính mình vào khoảng năm 520. Người ta thường cho rằng ông là một trong những người Do Thái bị lưu đày vừa mới trở về Giu-đa, nhưng chúng ta không có bằng chứng xác nhận điều đó. Ở Ét-ra 5: 1-2; 6:14 chúng ta được biết ông đã thành công trong việc vận động người Do Thái hành động xây dựng lại Đền Thờ. Có ý kiến cho rằng ông là một nhà tiên tri phụng tự, nhưng đối với ông, tầm quan trọng của Đền thờ không nằm ở chỗ nó là nơi thờ phượng hợp pháp mà ở chỗ nó là nơi hiện diện của Đức Gia-vê trên trái đất, và liệu ông có quan tâm nhiều đến các vấn đề thờ phượng hay không, nó không xuất hiện trong cuốn sách. Thống đốc dân sự, Dơ-rúp-ba-ven, sắp được giao vai trò là người được Chúa tuyển chọn. Về mặt này, Khác-gai có thể được cho là giống một nhà tiên tri của triều đình, giống như Nathan trong 2 Sam 7. Đối với Khác-gai, tương lai là tương lai của Giu-đa, được phục hồi với nhà cai trị thuộc nhà Đa-vít và với Thiên Chúa một lần nữa ngự trong Đền thờ trên đất của Người.
(II) Sọan thảo. Những lời tiên tri của Khác-gai đã được thiết lập vào khuôn khổ biên tập 1:1,3,12,13a,14-15; 2:1-2,10,20, với 2:4 và ngày ở 2:18 có lẽ cũng là do người biên tập viết, và với 2:5 là phần chú giải phụ, có thể vẫn còn muộn hơn. Khuôn khổ biên tập có lẽ không do chính Khác-gai viết, nhưng có lẽ nó được sáng tác không lâu sau lời tiên tri của ông. Người biên tập không bình luận gì về lời tiên tri của Dơ-rúp-ba-ven (2:21-23). Những sấm ngôn khác dường như đều hướng tới dân Giu-đa, nhưng trong khuôn khổ, biên tập viên đã tăng cường vai trò của Dơ-rúp-ba-ven và Giê-su-a bằng cách để các sấm ngôn chủ yếu hướng đến họ và nhấn mạnh vai trò của họ trong việc khởi công xây dựng Đền thờ (1:12-14). W. A. M. Beuken (Haggai-Sacharja 1-8 2 7-48, 80-83) thấy nguồn gốc của khuôn khổ trong giới trong đó, 1-2 Biên niên sử được biên soạn, nhưng R. A. Mason (VT 27 (1977] 413-21) tìm thấy mối quan hệ họ hàng quan trọng hơn với các giới đệ nhị luật, với Ê-dê-ki-en, và với dòng tư tế của Ngũ kinh.
SÁCH DA-CA-RI-A
Tài liệu Tham khảo
(Cũng xem → hai tài liệu tham khảo ở trên.)
Gese, H., "Anfang und Ende der Apokalyptik, dargestellt am Sacharjabuch [Sự khởi đầu và kết thúc của thời kỳ Khải Huyền, như được mô tả trong Sách Da-ca-ri-a]," ZTK 70 (1973) 20-49.
Lamarche, P., Zacharie IX-XIV (EBib; Paris, 1961).
Lipinski, E., " Recherches sur le livre de Zacharie [Nghiên cứu về sách Da-ca-ri-a]," VT 20 (1970) 25-55.
Otzen, B., Studien uber Deuterosacharja [Nghiên cứu về Đệ nhị Dacaria] (AThD 6; CopenHagen, 1964).
Petersen, D. L., “Zechariah's Visions [Những thị kiến của Da-ca-ri-a],” VT 34 (1984) 185-206.
Petitjean A., Les oracles du Proto-Zacharie [Những lời tiên tri của Tiền-Dacaria] (EBib; Paris, 1969).
Ploger, O., Theocracy and Eschatology [Thần quyền và Cánh chung luận (Phi, 1968).
Saebe, M., Sacharja 9-14 (WMANT 34; Neukirchen, 1969).
Thomas, D. W. và R. C. Dentan, “The Book of Zechariah [Sách Da-ca-ri-a,” Lb 6. 1051-1114.
Willi-Plein, I., Prophetic am Ende (BBB 42; Bonn, 1974).
Dẫn nhập
(I) Mối liên hệ giữa Dcr 1-8 và Dcr 9-14. Sự khác biệt giữa Dcr 1-8 và Dcr 9-14 đủ lớn để hầu hết các học giả coi chúng là hai tác phẩm riêng biệt và độc lập từ ban đầu và gọi 9-14 là “Đệ nhị Dacaria”. Phong cách trữ tình nhưng đơn giản đặc trưng của phần thứ hai khác với phong cách giản dị nhưng phức tạp hơn đặc trưng của phần đầu. Viễn cảnh khải huyền về một thời điểm tương lai trong đó xung đột sẽ kết thúc với chiến thắng thuộc về những ai trung thành với Thiên Chúa là nét đặc trưng chỉ có ở phần thứ hai; nó đặc biệt đặc trưng của các chương 12-14, khác biệt với phần còn lại của Da-ca-ri-a đến mức một số người gọi chúng là “Da-ca-ri-a thứ ba [trito-Zechariah]”. Một nghiên cứu ngôn ngữ học về Da-ca-ri-a, được thực hiện bằng máy tính và một chương trình, khi áp dụng vào Isaia, đã xác nhận rằng các tác giả của Isaia 1-39 và của Isaia 40-66 thực sự khác nhau, dẫn đến kết luận rằng cả sự thống nhất của Da-ca-ri-a 1-11 lẫn sự khác nhau về quyền tác giả giữa 1-8 và 9-11 được ngôn ngữ học thống kê chứng minh, nhưng sự thống nhất của 12-14 với phần còn lại của Da-ca-ri-a rất khó xảy ra, tuy không phải là không thể, (Y. T. Radday và D. Wickmann, ZAW 87 [1975] 30-55).
Một số đoạn trong cả hai phần (trong cả ba phần, nếu chúng ta muốn) cho thấy một số điểm tương đồng về chủ đề hoặc quan điểm. Chúng chia sẻ quan điểm coi Giêrusalem là trung tâm vận mệnh của thế giới, gắn liền với quan điểm phổ quát về việc các quốc gia khác sẽ hướng về Giêrusalem trong thời đại sắp tới. Chúng có chung mối quan tâm đến việc thanh lọc xã hội Giu-đê-a. Thường xuyên có tiếng vang của các tác phẩm tiên tri trước đó, chủ yếu là của Ê-dê-ki-en 40-48 trong Da-ca-ri-a 1-8, trong khi những bản văn trong Dcr 9-14 có nguồn gốc rộng rãi hơn. Có một mối quan tâm chung với sự lãnh đạo của cộng đồng, ẩn danh trong các chương 9-14, cụ thể trong 1-8. Người biên tập cuối cùng, người đã ghép các phần lại với nhau để tạo thành cuốn sách qui điển hiện tại của chúng ta, có thể đã làm như vậy một phần vì những điểm tương đồng về chủ đề mà ông đã thấy ở chúng chỗ này chỗ kia. Chúng ta nên muốn biết nhiều hơn về quan điểm của ông đối với tính liên tục trong truyền thống tiên tri của Giu-đa sau thời kỳ lưu đày. Ông có thấy trong chương 9-14 phần tiếp theo của lời tiên tri Da-ca-ti-a không?
(Delcor, M., "Les sources de Deutero-Zacharie et ses procédés d'emprunt, [Các nguồn gốc của Đệ nhị Da-ca-ri-a và các thủ tục vay mượn của nó]" RB 59 [1952] 385-411. Mason, R. A., "The Relation of Zechariah 9-14 to Proto-Zechariah [Liên hệ của Drc 9-14 với Tiền Da-ca-ri-a]," ZAW 88 (1976) 227–39.)
(II) Chương 1-8.
(A) Nhà tiên tri và hoàn cảnh của ông. Trong Dcr 1: 1, 7, Da-ca-ri-a được cho là con trai của Be-réc-gia (Berechiah), con trai của Ít-đô (Iddo). Cái tên Ít-đô được đưa vào danh sách các tư tế trở về từ thời lưu đày ở Babylon (Nkm 12:4), nhưng danh sách đó có lẽ không xác thực (W. Rudolph, Esra-Nehemiah [HAT 1/20; Tübingen, 1949] 191 -93), và vì thế chúng ta không có cơ sở vững chắc để tuyên bố rằng Da-ca-ri-a hay gia đình ruột thịt của ông đã phải sống lưu vong. Ít-đô có lẽ không phải là ông nội của ông mà là tổ tiên cùng tên của một gia đình tư tế đặc thù, "những đứa con trai của Ít-đô". Trong Er 5: 1; 6:14, “Da-ca-ri-a con trai I-đô” được nhắc đến là người vận động dân chúng xây dựng Đền Thờ. Trong Nkm 12:16, Da-ca-ri-a được chỉ định là người đứng đầu gia đình tư tế Ít-đô vào thời của thượng phẩm Giô-gia-kim (Joiakim) (có lẽ vào một hoặc hai thập niên đầu tiên của thế kỷ thứ 5). Từ điều này, chúng ta có thể suy ra rằng nhà tiên tri của chúng ta là một thành viên có trách nhiệm của giai cấp lãnh đạo Giu-đê-a thời hậu lưu đầy, đã cam kết với giới tư tế và với giới lãnh đạo nói chung. Ông hoạt động sớm nhất là vào năm 520 (Dcr 1: 1) và ít nhất là vào đầu thế kỷ sau (Nkm 12: 16). Hoàn cảnh lịch sử khi Da-ca-ri-a bắt đầu thấy thị kiến và nghe lời Thiên Chúa cũng giống như hoàn cảnh đã tạo bối cảnh cho Khác-gai (→ở trên). Cả trong Kg và Dcr chúng ta đều tìm thấy sự nhấn mạnh về Giêrusalem là nơi Thiên Chúa ngự, về tầm quan trọng của việc xây dựng lại Đền thờ, về vai trò của Giê-su-a và Dơ-rúp-ba-ven, nhưng trong Dcr 1-8, Giê-su-a có một tầm quan trọng mà ông không có trong Kg, và tầm quan trọng của Dơ-rúp-ba-ven chủ yếu xuất hiện liên quan đến việc xây dựng lại Đền thờ, có lẽ vì Dcr 1-8 phản ảnh một giai đoạn tiến hóa chính trị trong đó Dơ-rúp-ba-ven đã đóng vai trò của mình và đã trở nên không có nhiều hậu quả thực sự trong số phận lịch sử của Giu-đa. So với Kg, Dcr 1-8 cho thấy ý thức lớn hơn về tầm quan trọng của hành động của Thiên Chúa và ý thức tương ứng giảm đi về tầm quan trọng của sáng kiến do dân chúng và các nhà lãnh đạo của họ thực hiện. Dcr 1-8 ít cụ thể hơn Hg, ít tĩnh tụ hơn, có nhiều khả năng đòi hỏi sự chuyển động, ít cố định vào các hiện tượng của cuộc hiện sinh hàng ngày, mang tính không tưởng hơn. Trong khi Khác-gai thúc đẩy hành động ngay lập tức và đưa ra hy vọng nhanh chóng trở thành hiện thực, Da-ca-ri-a thúc đẩy các nguyên tắc và quan điểm sẽ đảm bảo hành động đúng đắn khi cần thiết, và ông đưa ra hy vọng về một thời đại sắp tới dường như ít xảy ra ngay lập tức hơn.
(B) Việc Soạn thảo. Các công thức ngày tháng trong 1:1; 1:7; 7:1 đánh dấu sự phân chia tác phẩm thành ba phần: lời mở đầu giới thiệu về nhà tiên tri và cách tiếp cận nền tảng của ông (1: 1-6); một tập hợp tám viễn kiến ban đêm, thường theo sau là một sấm ngôn trong đó thị kiến được giải thích, áp dụng hoặc thậm chí sửa đổi (1: 7-6: 15); một câu hỏi ngỏ với Da-ca-ri-a theo sau là một phản hồi thực sự là một loạt các sấm ngôn ban đầu rời rạc(7:1-8:23).
Có sự đồng thuận chung của giới phê bình này là: các đoạn văn về thị kiến và sấm ngôn được thuật lại ở ngôi thứ nhất là của tiên tri Da-ca-ri-a. Một số nghi ngờ có thể nảy sinh về các sấm ngôn không liên quan được xâu chuỗi lại với nhau trong 7: 1-8:23, nhưng không có lý do tích cực nào để phủ nhận Da-ca-ri-a là tác giả của chúng. Vì những lời giải thích sấm ngôn theo sau những thị kiến trong 1:7-6:15 đôi khi sửa đổi nội dung của những thị kiến trước đó, nên người ta có thể nghi ngờ rằng chúng được thêm vào những thị kiến, và vì những sửa đổi mà chúng đưa vào không phải tất cả đều phản ảnh cùng một khuynh hướng, nên người ta cũng có thể nghi ngờ rằng chúng không phải tất cả đều phát xuất từ cùng một người. Nếu đúng như vậy, thì người ta có thể nghĩ đến nhiều hơn một quá trình biên tập liên quan đến việc cung cấp cho chúng ta Dcr 1-8. Bản thân Da-ca-ri-a có thể đã là một biên tập viên của những lời tiên tri của chính mình được ghi lại trong những năm trước đó. Thị kiến ban đêm thứ tư và đoạn sấm ngôn tiếp theo (3:1-10), cũng như thị kiến thứ năm và lời giải thích sấm ngôn của nó (4:1-14), biểu lộ một số khác biệt về mặt hình thức so với phần còn lại của 1:7-6:15, và 6:9-15 không được tích hợp chặt chẽ với thị kiến trước đó. 4: 1-14 và 6:9-15 cũng cho thấy một số mâu thuẫn nội tại: có chỗ cho những ý kiến khác nhau về những gì ở sau và những gì ở trước trong những đoạn văn này, và về những gì, trong đó, nên được quy cho chính Da-ca-ri-a.
(III) Chương 9-14.
(A) Tình hình. Đã có những ý kiến khác nhau rất lớn giữa các học giả cố gắng tìm ra những tình huống lịch sử mà các sấm ngôn của các chương 9-14 được thốt ra, để chúng ta có thể hiểu rõ hơn ý nghĩa của những sấm ngôn đó. Thoạt nhìn, việc theo đuổi các tình huống lịch sử có vẻ là một việc có thể thành công. Người ta thậm chí còn tìm thấy những địa điểm (ngoài Giêrusalem và Giu-đa) được nêu tên trong 9: 1-17; 10:3b-11: 17, nhưng Ephraim (9: 10, 13; 10: 17) và các vương quốc Aram nhỏ bé (9:1) khó có thể tác động đến lịch sử của Giu-đa sau sự sụp đổ của vương quốc phía bắc vào năm 722/721, và mặt khác, con trai của Gia-van (Yawan) (người Ionians, tức là người Hy Lạp) khó có thể được đưa vào vị trí chống lại Zion (MT của 9: 13) trước khi quân đội của Alexander Đại đế đến Cận Đông vào năm 333. Assyria (10:10-11) là một thực thể chính trị vô danh sau năm 612, và vì vậy đối với tất cả các mục đích thực tế là Ai Cập (10: 11) sau khi người Ba Tư chiếm đóng vào năm 527. Các sấm ngôn trong Dcr 9-14 thực sự đã được đề cập đến giai đoạn trước năm 721, hoặc những năm cuối của vương quốc Giu-đa, hoặc, phổ biến hơn - kể từ lúc lập luận cổ điển của B. Stade (đặc biệt là ZAW 2 [1882] 275-90) - đến thời kỳ đầu văn hóa Hy Lạp (xem Eissfeldt, EOTI 435-40 và khảo sát kỹ lưỡng của B. Otzen, Studien [→ở trên] 11-34).
Việc suy gẫm về đặc điểm văn học của các chương này và về các thủ tục tu từ được sử dụng trong chúng có thể gợi ý điều này: việc đề cập đến Ephraim và Damascus, Assyria và Ai Cập, là một phần của xu hướng rút ra các ý tưởng và hình ảnh từ các tác phẩm của các nhà tiên tri trước đó, và việc đề cập đến những nơi này không có nghĩa là ám chỉ đến hiện tại mà là gợi lên quá khứ trong thời kỳ Giu-đa nhận thức lịch sử. Mục đích của những sự gợi lại quá khứ này là để minh họa: như Thiên Chúa đã đối xử với Giu-đa và Ephraim và các quốc gia xa lạ trong quá khứ thế nào, thì Người cũng sẽ tiếp tục đối xử trong hiện tại và tương lai như thế. Chắc chắn cũng có những ám chỉ đến các tình huống đương thời với chính các sấm ngôn, và việc đề cập đến Giu-đa và Giêrusalem có thể xảy ra liên quan đến chúng, nhưng những ám chỉ như vậy là không xác định và được che giấu. Chúng ta biết quá ít về những thăng trầm lịch sử của Giu-đa trong những thế kỷ đầu tiên sau thời kỳ lưu đày để có thể khớp nối một hoặc hai chi tiết mà chúng ta biết với một số ám chỉ được che giấu trong Dcr 9-14 có thể là một điều gì đó hoàn toàn khác mà chúng ta không biết gì. Việc đề cập đến các con trai của Gia-van trong MT của 9: 13 xảy ra trong những gì nhiều học giả coi là một chú thích được chèn vào một văn bản đã hiện hữu.
Một điều nữa, các sấm ngôn trong các chương 9-14 biểu lộ một cánh chung luận ngày càng mang tính khải huyền - trong các chương 12-14 nhiều hơn trong các chương 9-11. Điều này có nghĩa là chúng ít quan tâm trực tiếp và cụ thể đến thực tế lịch sử đương thời hơn so với các nhà tiên tri trước đó, rằng họ quan tâm nhiều hơn đến một tương lai thiếu tính cụ thể về mặt lịch sử và được miêu tả bằng những màu sắc có tông điệu trở nên thần thoại hơn khi khuynh hướng khải huyền được phát triển đầy đủ hơn.
(Childs, B. S., CIOTS 479-81. Hanson, P. D., The Dawn of Apocalyptic [bình minh Khải huyền](Phi, 1975] 286-92. North, R., “Prophecy to Apocalyptic via Zechariah [“Nói tiên tri với Khải huyền qua Da-ca-ri-a]," Congress Volume: Uppsala 1971 (VTSup 22; Leiden, 1972] 47-71.)
(B) Sọan thảo. Dcr 9-14 bao gồm hai bộ sưu tập các sấm ngôn (các chương 9-11 và 12-14), mỗi bộ được giới thiệu bằng cụm từ "Sấm ngôn (nghĩa đen là "gánh nặng") của lời Gia-vê." Các sấm ngôn của mỗi bộ sưu tập được liên kết khéo léo với nhau về mặt biên tập: trong trường hợp của các chương 9-11 bằng các từ khóa và bằng các dấu hiệu bằng lời nói hai chiều tại các điểm giao nhau; trong trường hợp của các chương 12-14 bằng cách lặp lại cụm từ "vào ngày đó", trong đó giới thiệu hầu hết các cụm từ này. Hai bộ sưu tập này hẳn đã tồn tại độc lập trước khi chúng được kết hợp và thêm vào Dcr 1-8. Những lý do có thể khiến chúng được kết hợp với các chương 1-8 đã được đề xuất (→ ở trên).
SÁCH MA-LA-KHI
Tài liệu Tham khảo
(Cũng xem hai tài liệu tham khảo ở trên)
Boecker, H.J., "Bemerkungen zur formgeschichdichen Terrninologie des Buches Maleachi [Nhận xét về thuật ngữ lịch sử chính thức của Sách Malaki," ZAW 78 (1966) 78-80.
Dentan, R. C., “The Book of Malachi [Sách Ma-la-khi],” IB 6. 1115-44.
Fischer, J. A., “Notes on the Literary Form and Message of Malachi [Ghi chú về hình thức văn học và thông điệp của Ma-la-khi]” CBQ 34 (1972)315-20.
Pfeiffer, E., "Die Disputationsworte im Buch Maleachi," EvT 19 (1959) 546-68.
Von Bulmerincq, A., Der Prophet Maleachi [Tiên tri Malaki] (2 tập; Dorpat [Tartu J, 1926-1932).
Wallis, G., "Wes en und Struktur der Botschaft Maleachis," Das feme und nahe Wort ["Bản chất và cấu trúc của thông điệp của Malachi," Từ xa và gần] (Fest. L. Rost; ed. F. Maass; BZAW 105; Berlin, 1967) 229-37.
Dẫn nhập
(I) Nhà tiên tri và hoàn cảnh của ông. Theo lời chú thích ở 1:1, cuốn sách là "lời của Thiên Chúa gửi đến Israel qua Ma-la-khi (bĕyad mal' ākî)" Theo quan điểm chung ngày nay, Ma-la-khi ban đầu không phải là tên riêng của tác giả mà là cách gọi "sứ giả của tôi" (mal' ākîcủa 3:1, sau này được coi là cách gọi ám chỉ đến tác giả của cuốn sách, và được biên tập thêm vào cuối 1:1, trong cụm từ có lẽ ban đầu được đọc là "thông qua sứ giả của Người" (bĕyad mal' ākô), như cụm từ thực tế có trong tiếng Hy Lạp của Bản Bẩy Mươi. Đối với điều này, người ta phản đối rằng sứ giả trong 3: 1 thuộc về tương lai cánh chung và về mặt biên tập (3:23 [ 4: 5]) ông được xác định là tiên tri Ê-li-a trở về (B. S. Childs, CIOTS 492-94). Đối với những người khác, Ma-la-khi trong 1: 1 là tên riêng của tác giả. Nếu đúng vậy, và nếu sự trùng hợp của mal' ākî trong 3: 1 không phải là ngẫu nhiên, thì cách gọi trong 3: 1 có thể là một cách chơi chữ dựa trên tên riêng của tác giả trong 1: 1.
Chúng ta không biết gì về cuộc đời của tác giả, nhưng từ quyển sách nhỏ của ông, chúng ta biết được đôi điều về con người của ông. Mặc dù ông tấn công các tư tế (1:6-2:4), ông vẫn ủng hộ chức tư tế Lê-vi (2:4-7), và ông nhấn mạnh đến nghĩa vụ của dân chúng phải đóng góp vào chi phí của Đền thờ và hỗ trợ nhân sự (3:6-12). Ông có mối quan tâm nhân đạo đối với người vợ bị bác bỏ (2:14-16), đối với dân Giu-đa ngạc nhiên về tình yêu của Thiên Chúa dành cho họ (1:2-5), và ông chắc chắn rằng những kẻ làm hại người yếu thế cuối cùng sẽ nhận được sự trừng phạt xứng đáng từ Thiên Chúa (3:5). Ông có một cảm thức tôn giáo về danh dự của Thiên Chúa (1:6-14) và về tính siêu việt khiến Thiên Chúa thực thi ý muốn của Người ở bất cứ nơi nào Người muốn (1:5).
Mặc dù chúng ta không có cách nào để xác định chính xác niên đại của Ma-la-khi, nhưng chắc chắn là gần đây hơn năm 515, vì nó giả định rằng Đền thờ đã được xây dựng, với hệ thống thờ phượng thường xuyên hoạt động. Người quản trị khu vực hoặc thống đốc của thời kỳ Ba Tư, peḥâ (→ở trên), được đề cập trong 1: 8. Vì một số vấn đề được đề cập trong Mk nằm trong số những vấn đề gây phiền nhiễu trong Nkm và được những người vợ ngoại quốc của Étra (Mk 2:10-12; Nkm 13:3,23-30; Er 9:1-15; 10:1-43) và ban quản trị Đền thờ không thỏa đáng (Mk 1:6-2:9; 3:6-12; Nkm 12:44-47; 13:10-14) cải tổ - có thể dễ dàng hơn khi đặt Mk trước thời Étra, nhưng chúng ta không hoàn toàn bắt buộc phải làm như vậy, vì cuộc cải cách của Ezra có thể không chấm dứt hoàn toàn những vụ lạm dụng. Một nghiên cứu về cách sử dụng ngữ pháp được thực hiện nhằm xác định niên đại của Ma-la-khi liên quan đến các tác phẩm Cựu Ước sau thời kỳ lưu đày khác ít nhất đã chỉ ra rằng cách sử dụng tiếng Do Thái của Ma-la-khi khá giống với cách sử dụng của Kg và Dcr, với một số đặc điểm sau này của Nkm và Er và Sb. (A. E. Hill, "Dating the Book of Malachi," WLSCF, 77-89). Những kỳ vọng hào hứng gắn liền với chương trình xây dựng lại Đền thờ, thể hiện rõ trong Kg và Dcr 1-8, đã nhường chỗ cho sự vô tư thường ngày trong Mk, và Dơ-rúp-ba-ven (chính ông là peḥâ vào thời Kg), thay vì là dấu ấn của Chúa mở ra một thời đại mới (Kg 2:20-23), đã biến mất khỏi sân khấu lịch sử vào thời Ma-la-khi. Thời đại mới, sắp xảy ra trong Kg và Dcr đã không đến, và người ta cảm nhận được một sự vỡ mộng về mặt đạo đức nào đó trong những gì mọi người nói trong Mk 2:17-3:5; 3:13-15. Trong Mk, hy vọng mới được đưa ra, nhưng thời đại đang đến không còn được trình bày như một điều gì đó nhất thiết phải sớm xảy ra.
(II) Việc sọan thảo. Mk, giống như Dcr 9-11 và Dcr 12-14, được tập hợp lại dưới một tiêu đề bắt đầu bằng từ maśśā' , "gánh nặng" hoặc (có thể nói) "sấm ngôn" (1: 1). Mỗi sấm ngôn trong sáu sấm ngôn của Mk đều có cùng cấu trúc; Một tuyên bố khiêu khích ban đầu của Gia-vê hoặc của nhà tiên tri được theo sau bởi một nhận xét được cho là của dân chúng hoặc của các thành phần trong số họ, sau đó lại được theo sau bởi một lời phản bác trong đó nhà tiên tri chứng minh cốt lõi của thông điệp của mình. Cuốn sách kết thúc với hai phụ lục biên tập.
__________________________________________________________________________________
(*) The New Jerome Biblical Commentary, Student Edition các tr.349-350