Daniel Esparza, trong bản tin ngày 13/11/2025 của Tạp chí Aleteia, tường trình rằng: Khi kỹ thuật đang định hình lại y học, Đức Giáo Hoàng Leo XIV đã gửi một thông điệp sâu sắc đến những người tham dự Đại hội Quốc tế của Học viện Giáo hoàng về Sự sống, với chủ đề "AI và Y học: Thách thức của Nhân phẩm". Bài phát biểu của ngài, được trình bày vào ngày 7 tháng 11 năm 2025, đề cập đến ngã ba đường đạo đức giữa trí tuệ nhân tạo và việc chăm sóc con người.
Đức Giáo Hoàng Leo XIV đặt cuộc tranh luận này trong bối cảnh được ngài gọi là "một sự thay đổi mang tính thời đại", lặp lại nhận xét của Đức Giáo Hoàng Phanxicô rằng cuộc cách mạng kỹ thuật số đang biến đổi không những các định chế của chúng ta mà còn cả cách suy nghĩ của chúng ta.
Giống như Cách mạng Kỹ nghệ, những thay đổi kỹ thuật ngày nay đã ăn sâu vào đời sống con người, làm thay đổi cách chúng ta hiểu về bản thân và các mối quan hệ của mình.
Đức Giáo Hoàng cảnh báo rằng khi chúng ta bắt đầu “tương tác với máy móc như những người đối thoại”, chúng ta có nguy cơ đánh mất đi những khuôn mặt thật của con người – quên mất con người đằng sau dữ liệu và thuật toán.
Tuy nhiên, giọng điệu của thông điệp không hề mang tính đe dọa.
Đức Giáo Hoàng Leo XIV thừa nhận những điều tốt đẹp to lớn mà kỹ thuật đã đạt được và hứa hẹn sẽ mang lại trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe – chữa khỏi bệnh tật, cải thiện chẩn đoán, kéo dài tuổi thọ. Điều ngài yêu cầu là những tiến bộ này không bao giờ vượt quá sự quan tâm về mặt đạo đức của chúng ta đối với con người.
Ngài viết, phẩm giá của mỗi cá nhân phải luôn là “ưu tiên kiên quyết” dẫn dắt sự đổi mới.
Trích dẫn Dignitas Infinita, ngài nhắc nhở độc giả rằng mỗi con người “đều được Thiên Chúa mong muốn, tạo dựng và yêu thương”.
Phục vụ ngược với phi nhân hóa
Lời của Đức Giáo Hoàng vạch ra một ranh giới rõ ràng giữa tiến bộ phục vụ nhân loại và tiến bộ có nguy cơ phi nhân hóa nhân loại. Ngài lưu ý, lịch sử đã cho thấy tác hại gây ra khi khoa học bị thúc đẩy bởi ý thức hệ hoặc quyền lực thay vì lòng cảm thương và sự thật. Các công cụ Trí tuệ Nhân tạo mới, có khả năng mang lại lợi ích to lớn, cũng có thể gây ra tác hại sâu xa nếu tách rời khỏi nền tảng đạo đức.
Đặc biệt, Đức Giáo Hoàng Leo nhấn mạnh đến thiên chức của các chuyên gia chăm sóc sức khỏe — và giờ đây, mở rộng ra là những người thiết kế và triển khai Trí tuệ Nhân tạo trong y học. Ngài nói rằng công việc của họ đòi hỏi cả năng lực lẫn sự chính trực về mặt đạo đức, đặc biệt là khi đối diện với sự sống ở giai đoạn mong manh nhất.
Máy móc có thể hỗ trợ chẩn đoán hoặc ra quyết định, nhưng cốt lõi của y học vẫn là mối quan hệ: sự gặp gỡ giữa người chăm sóc và bệnh nhân.
Đức Giáo Hoàng viết: “Chuyên môn y tế không bao giờ có thể bị giản lược chỉ còn là giải quyết một vấn đề.”
Thông điệp kết thúc bằng lời kêu gọi hợp tác hoàn cầu vượt lên trên lợi ích kinh tế. Trong thời đại mà kỹ thuật và chăm sóc sức khỏe được định hình bởi các thế lực chính trị và doanh nghiệp hùng mạnh, Đức Giáo Hoàng Leo kêu gọi sự hợp tác giữa các nhà khoa học, nhà hoạch định chính sách và người chăm sóc trên toàn thế giới. Ngài cho rằng sự hợp tác như vậy là cần thiết nếu Trí tuệ Nhân tạo không những phục vụ hữu hiệu mà còn một cách liên đới nữa.
Bài phát biểu của Đức Giáo Hoàng Leo XIV không đưa ra lời cảnh báo mang tính kỳ thị kỹ thuật mà là một lời kêu gọi sâu sắc về mặt nhân bản: đảm bảo rằng ngay cả trong một thế giới của thuật toán, lòng cảm thương vẫn luôn là trọng tâm. Trí tuệ Nhân tạo có thể giúp chúng ta chữa lành cơ thể, nhưng chính tình yêu thương và sự tôn trọng đối với giá trị thánh thiêng của mỗi con người mới là thứ chữa lành cho chính nhân loại.