Daniel Esparza, trên Aleteia ngày 10/12/24, tường trình rằng Nhiều hiện vật được phục hồi hiện đang được trưng bày tại Bảo tàng Cluny ở Paris, trong một cuộc triển lãm có tên 'Making the Stones Speak: Medieval Sculptures of Notre Dame.'

Thực vậy, vụ hỏa hoạn năm 2019 tàn phá Nhà thờ Đức Bà là khoảnh khắc đau lòng đối với thế giới. Nhưng giữa sự tàn phá đó đã xuất hiện một món quà bất ngờ: cơ hội khám phá lại những kho báu ẩn giấu bên dưới địa điểm lịch sử này.

Vào năm 2022, khi các đội phục chế chuẩn bị xây dựng lại đỉnh tháp của nhà thờ, các nhà khảo cổ học đã được gọi đến để kiểm tra mặt đất bên dưới công trình. Christophe Besnier và nhóm của ông từ Viện Nghiên cứu Khảo cổ học Phòng ngừa Quốc gia (INRAP) được giao một thời hạn gấp rút — chỉ năm tuần — để điều tra. Mặc dù kỳ vọng hạn chế, nhưng những khám phá của họ đã chứng minh được sự đáng kinh ngạc.

Kho báu bên dưới nhà thờ

Một bài báo được National Geographic công bố giải thích rằng, ngay bên dưới bề mặt, nhóm đã phát hiện ra một chiếc quan tài bằng chì và những tàn tích tuyệt đẹp của tác phẩm điêu khắc thời trung cổ. Những hiện vật này, đã thất lạc trong nhiều thế kỷ, từng được trang trí trên bức bình phong hợp xướng thế kỷ 13 của Nhà thờ Đức Bà. Cấu trúc cao chót vót này vừa là đồ trang trí chính cho thị giác vừa là vật phân chia mang tính biểu tượng, ngăn cách cung thánh với giáo đoàn.

Bức bình phong hợp xướng, bị tháo dỡ vào thế kỷ 18 để hiện đại hóa nhà thờ, đã được chôn tại chỗ. Việc phát hiện lại bức bình phong này đã tiết lộ rất nhiều mảnh đá vôi chạm khắc, bao gồm các hình ảnh mô tả giống như thật về Chúa Kitô và các vị thánh, nhiều bức vẫn còn dấu vết của lớp sơn rực rỡ.

Trong số những phát hiện ấn tượng nhất là bức tượng Chúa Kitô với đôi mắt nhắm nghiền, máu chảy ra từ vết thương do ngọn giáo đâm.

Besnier mô tả chi tiết của tác phẩm điêu khắc là "phi thường", nắm bắt được các nét tinh tế của mí mắt, tai và bàn tay với độ chính xác đáng kinh ngạc.

Một trải nghiệm thời trung cổ được tái tưởng tượng

Vào thời đó, bức bình phong của dàn hợp xướng có hai mục đích. Về mặt chức năng, nó nâng cao hàng giáo sĩ lên trên giáo đoàn để họ có thể công bố Kinh thánh. Về mặt biểu tượng, nó che chắn những phần thiêng liêng nhất của phụng vụ khỏi tầm nhìn của công chúng, tăng cường cảm thức mầu nhiệm.

Vào thế kỷ 13, những người sùng đạo tại Nhà thờ Đức Bà sẽ không nhìn thấy bàn thờ hoặc nghe thấy lời của linh mục trong truyền phép Thánh Thể. Thay vào đó, những tác phẩm điêu khắc sống động trên bức bình phong — minh họa cho Cuộc khổ nạn của Chúa Kitô, từ Bữa Tiệc Ly đến Sự phục sinh — đã làm sống lại các mầu nhiệm đức tin.

Những màu sắc bị lãng quên của Nhà thờ Đức Bà

National Geographic giải thích rằng một tiết lộ đáng ngạc nhiên là những sắc tố sống động từng tô điểm cho các tác phẩm điêu khắc. Khác xa với những khối đá trầm lặng mà chúng ta thấy ngày nay, các tác phẩm chạm khắc của Nhà thờ Đức Bà ban đầu được sơn bằng những tông màu tươi sáng, nổi bật. Phát hiện này gợi ý về sự sống động thời trung cổ của nhà thờ, làm sáng tỏ vai trò của nó như một kiệt tác về mặt thị giác cũng như thiêng liêng.

Các nhà khảo cổ học đã khai quật được khoảng 1,000 mảnh vỡ của bức bình phong ca đoàn, trong đó có khoảng 700 mảnh vẫn còn dấu vết của lớp sơn gốc. Tuy nhiên, phần lớn kho báu này vẫn bị chôn vùi bên dưới sàn nhà thờ. Mặc dù các chuyên gia muốn khai quật thêm, nhưng những nỗ lực phục hồi và bảo tồn khiến điều đó khó có thể xảy ra trong tương lai gần.

Một nhà thờ được đổi mới

Nhiều hiện vật được phục hồi hiện đang được trưng bày tại Bảo tàng Cluny ở Paris, trong một cuộc triển lãm có tên Making the Stones Speak: Medieval Sculptures of Notre Dame. Mở cửa đến ngày 16 tháng 3 năm 2025, triển lãm mang đến cho du khách cái nhìn hiếm hoi về di sản nghệ thuật và tinh thần của nhà thờ.

Nhà thờ Đức Bà hiện được đổi mới — không chỉ về mặt cấu trúc mà còn về khả năng truyền cảm hứng cho sự ngạc nhiên. Những kho báu được phát hiện bên dưới sàn nhà gợi cho chúng ta nhớ về những tầng lớp lịch sử, đức tin và nghệ thuật khiến cho nhà thờ mang tính biểu tượng này trở thành minh chứng sống cho sự sáng tạo và lòng sùng kính của con người.