Các ký giả Kareem Chehayeb và Abby Sewell của Associated Press, ngày 25 tháng 11, 2025, từ Beirut, đán đi bản tin sau đây: Mireille Khoury thắp một ngọn nến bên cạnh bức chân dung của con trai quá cố Elias, xung quanh là hình ảnh Chúa Giêsu và Đức Mẹ Đồng Trinh Maria, giống như bà vẫn làm mỗi tối khi trở về căn hộ của mình tại Beirut sau giờ làm việc.
Elias chỉ mới 15 tuổi khi qua đời trong vụ nổ tại cảng Beirut vào tháng 8 năm 2020, gây chấn động khắp các khu dân cư xung quanh thủ đô Lebanon. Kể từ đó, Khoury là một trong những gia đình đã tổ chức các cuộc biểu tình hàng tháng kêu gọi công lý cho 218 người thiệt mạng khi hàng trăm tấn amoni nitrat được lưu trữ không đúng cách phát nổ.
Số lượng gia đình này đã giảm dần khi cuộc điều tra bị đình trệ và hy vọng giải trình cũng phai nhạt. Nhưng chuyến thăm sắp tới của Đức Giáo Hoàng Leo XIV tới Lebanon đã thắp lên một tia hy vọng cho Khoury và nhiều người khác ở đất nước nhỏ bé đang bị tàn phá bởi khủng hoảng này.
Khoury, người sẽ cùng Đức Giáo Hoàng cầu nguyện thầm tại địa điểm xảy ra vụ nổ cảng vào ngày cuối cùng của chuyến thăm Lebanon, cho biết: “Chúng ta cần rất nhiều lời cầu nguyện, và chúng ta cần một phép màu để đất nước này tiếp tục tồn tại”.
Chuyến thăm dự kiến bắt đầu vào Chúa nhật, nằm trong khuôn khổ chuyến công du nước ngoài chính thức đầu tiên của Đức Giáo Hoàng Leo và là sự hoàn thành lời hứa của người tiền nhiệm, Đức Giáo Hoàng Phanxicô về việc đến thăm Lebanon, một quốc gia Hồi giáo chiếm đa số, với khoảng một phần ba dân số theo Kitô giáo. Đức Giáo Hoàng Leo cũng sẽ đến thăm Thổ Nhĩ Kỳ.
Là chuyến thăm thứ tư của một vị Giáo hoàng tới Lebanon, chuyến thăm này gửi đi một thông điệp ủng hộ mạnh mẽ vào thời điểm bất ổn khu vực và các cuộc khủng hoảng nội bộ ngày càng sâu xa đã khiến đất nước rơi vào tình trạng bấp bênh.
Kể từ năm 2019, Lebanon đã bị tàn phá bởi bất ổn chính trị, sự sụp đổ của hệ thống tiền tệ và ngân hàng, vụ nổ cảng và gần đây nhất là cuộc chiến giữa Israel và nhóm chiến binh Hezbollah. Cuộc chiến đã tàn phá nhiều vùng rộng lớn ở miền nam và miền đông Lebanon, khiến hơn 4,000 người thiệt mạng, bao gồm hàng trăm thường dân, và gây ra thiệt hại ước tính lên tới 11 tỷ đô la.
Đối với nhiều người Lebanon, dường như sự can thiệp của Chúa là giải pháp duy nhất cho đất nước họ.
Không có chuyến thăm miền Nam bị chiến tranh tàn phá
Tại làng Dardghaya, một cộng đồng hỗn hợp gồm người Kitô giáo và người Hồi giáo Shiite ở miền Nam Lebanon, khoảng một chục tín hữu đã tụ tập tham dự Thánh lễ vào một Chúa nhật gần đây trong một căn phòng nhỏ ở tầng hầm. Hình ảnh Chúa Giêsu, Đức Mẹ Đồng Trinh Maria và Thánh George – tên gọi của nhà thờ - hiện ra từ những bức tường trắng mới sơn, trong khi một bé gái đung đưa lư hương.
Phía trên họ, nhà thờ Melkite Hy Lạp cổ đại hàng thế kỷ của thị trấn vẫn còn trong đống đổ nát sau khi bị Israel không kích trong cuộc chiến Israel-Hezbollah năm ngoái.
Bất chấp lệnh ngừng bắn do Hoa Kỳ làm trung gian có hiệu lực vào tháng 11 năm 2024, Israel vẫn tiếp tục thực hiện các cuộc không kích gần như hàng ngày ở miền Nam Lebanon – và đôi khi, ở vùng ngoại ô thủ đô – mà họ cho là nhằm ngăn chặn Hezbollah tái thiết. Tình hình bấp bênh đã khiến nhiều cựu tín hữu không muốn quay trở lại Dardghaya.
Linh mục của nhà thờ, Cha Maurice el Khoury, cho biết ngài cảm thấy “một niềm hy vọng lớn lao” rằng chuyến viếng thăm của Đức Giáo Hoàng Leo “sẽ mang lại một sự thay đổi triệt để trong quỹ đạo của Lebanon”.
“Chúng tôi không muốn nói rằng chuyến viếng thăm của Đức Giáo Hoàng chỉ dành cho các Kitô hữu”, cha el Khoury nói. “Chuyến viếng thăm của Đức Giáo Hoàng là một phước lành và sự cứu rỗi cho toàn thể Lebanon”.
Tuy nhiên, nhiều người ở miền nam Lebanon vẫn thất vọng vì hành trình của Đức Giáo Hoàng không bao gồm chuyến viếng thăm các khu vực bị chiến tranh tàn phá của họ, tương tự như chuyến viếng thăm của Đức Giáo Hoàng Phanxicô đến thành phố Mosul bị tàn phá khi ngài đến thăm Iraq vào năm 2021.
Georges Elia, một thành viên của dòng Dardghaya, cho biết ông sẽ tham dự một cuộc họp giữa Đức Giáo Hoàng và các nhóm thanh thiếu niên tại Tòa Thượng phụ Maronite ở Bkerki, miền bắc Lebanon.
Nhưng ông vẫn hy vọng về một chuyến viếng thăm bất ngờ của Đức Giáo Hoàng đến miền nam, “một vùng đất linh thiêng, nơi Chúa Giêsu Kitô đã từng đặt chân đến”, ông nói. Miền Nam đang đổ máu, và họ cần (Giáo hoàng) giúp chúng tôi trở về và đứng vững trên mảnh đất của mình.”
Mối quan hệ bền chặt giữa Vatican và Lebanon trong một lịch sử đầy biến động
Chuyến thăm đầu tiên của một vị Giáo hoàng đến nhà nước Lebanon hiện đại vào năm 1964 diễn ra trong một thời kỳ thịnh vượng mà ngày nay nhiều người hoài niệm là thời kỳ hoàng kim của đất nước. Chuyến thăm diễn ra trong khoảng thời gian tạm lắng giữa cuộc nội chiến đầu tiên của đất nước vào năm 1958 và 15 năm nội chiến bắt đầu từ năm 1975.
Những chuyến thăm sau đó của Giáo hoàng diễn ra khi đất nước đang tái thiết sau hậu quả của bạo lực đó, vào cuối những năm 1990; và vào năm 2012, trong thời kỳ tuyệt đỉnh của cuộc xung đột Syria và cuộc khủng hoảng người tị nạn tràn sang Lebanon.
Ngay từ khi thành lập, Lebanon đã được hình dung như một thiên đường cho các Kitô hữu. Nơi đây có mối quan hệ chặt chẽ với Vatican kể từ khi giành độc lập khỏi sự cai trị của Pháp vào năm 1943, và trong nhiều thế kỷ trước khi thành lập quốc gia nhỏ bé bên bờ Địa Trung Hải này.
Trong lịch sử, Giáo Hội Công Giáo đã hỗ trợ thành lập nhiều tổ chức tại Lebanon, bao gồm trường học, bệnh viện và trung tâm nghiên cứu, tạo nên mối quan hệ độc đáo không chỉ với các Kitô hữu ở Lebanon, mà còn với cộng đồng Hồi giáo và các cộng đồng không theo Kitô giáo khác.
Nhà sử học Charles Hayek cho biết Lebanon luôn hiểu rõ tầm quan trọng của việc duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Vatican.
Hayek nói: “Tất cả người dân Lebanon thuộc mọi cộng đồng đều hiểu rằng để một quốc gia nhỏ bé được lắng nghe, cần phải vận động hành lang”. Ông cho hay, chính vì vậy, các thủ tướng, vốn theo quy ước ở Lebanon luôn là người Hồi giáo Sunni, đã cùng với các tổng thống Kitô hữu theo nghi lễ Maronite thúc đẩy các chuyến thăm của Giáo hoàng.
Trong lịch trình của Đức Giáo Hoàng Leo XIV là một cuộc đối thoại liên tôn với các nhà lãnh đạo của một số giáo phái Kitô giáo và Hồi giáo tại trung tâm thủ đô Lebanon, nơi đã diễn ra các cuộc biểu tình chống chính quyền vào năm 2019, và tại một khu vực chịu thiệt hại nặng nề nhất trong vụ nổ cảng.
Tiếp nối di sản hỗ trợ của Đức Giáo Hoàng Phanxicô
Mireille Khoury cho biết người tiền nhiệm của Đức Giáo Hoàng Leo, Đức Giáo Hoàng Phanxicô, vẫn tiếp tục hỗ trợ gia đình các nạn nhân vụ nổ cảng ngay cả khi áp lực toàn cầu lên nhà nước Lebanon về trách nhiệm giải trình đã lắng xuống.
Đức Giáo Hoàng Phanxicô thậm chí còn mời gia đình các nạn nhân, bao gồm cả Khoury, đến Vatican. Nhưng bà không thể đi.
“Kỳ nghỉ cuối cùng tôi có với con trai là ở Rome, và tôi rất khó quay lại. Tôi cảm thấy mình không thể làm điều đó về mặt cảm xúc”, Khoury nói. Tuy nhiên, bà vẫn cảm thấy an tâm và “bình an tinh thần” sau khi nghe những lời động viên của Đức Giáo Hoàng dành cho các gia đình.
Khoury hy vọng bà sẽ có thể gặp Đức Giáo Hoàng mới, dù chỉ trong chốc lát, để đề nghị ngài tiếp tục nói về vụ nổ cảng để cuộc điều tra không bị lãng quên.
“Tôi sẽ cầu xin và kêu gọi ngài tiếp tục thúc đẩy để vụ án này không diễn ra như bất cứ vụ án nào khác ở Lebanon,” bà nói.
Bà cho biết bà hy vọng chuyến thăm của Đức Giáo Hoàng sẽ giúp củng cố đức tin, điều thường là động lực duy nhất giúp bà tiếp tục.
Bà nói: “Tôi sống với hy vọng rằng một ngày nào đó tôi sẽ được gặp con trai mình.”