THAM LUẬN

GIÁO HỘI VIỆT NAM và GIÁO HUẤN CỦA GIÁO HỘI VỀ XÃ HỘI

Bangkok 25-27.01.2007

I. TÌNH HÌNH

1. Kể từ năm 1975 đến nay, Việt Nam vẫn phải lo khắc phục những hậu quả của cuộc chiến kéo dài nhiều thập niên, không những về cơ sở vật chất mà cả về con người: hơn một triệu thương binh, hai triệu trẻ mồ côi, hơn năm triệu người tàn tật và hơn hai triệu người goá bụa. Đồng thời Việt Nam cũng cố gắng thoát ra khỏi tình trạng cô lập để hội nhập vào thế giới toàn cầu hoá, mong bắt kịp đà tiến bộ văn minh nhân loại ngày nay.

2. Trong thập niên vừa qua, nhờ sự chuyển dịch từ kinh tế tập trung sang kinh tế thị trường, đời sống kinh tế đã gia tăng đáng kể; tuy nhiên sự phát triển này lại thiếu tính đồng đều, thiếu tính toàn diện và vững bền. Sự phát triển như thế, cộng thêm với tính chuyên chế tự mãn, tình trạng thiếu kinh nghiệm và thiếu chuẩn bị thích đáng, đã dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực : làn sóng di dân nhiều triệu người từ nông thôn lên thành thị, sự phân hoá giầu nghèo càng lúc càng lớn, sự suy thoái về mặt đạo đức, khuynh hướng cá nhân hưởng thụ ích kỷ, và đủ thứ tệ nạn xã hội (gian dối, tham nhũng, bạo lực trong gia đình, phá thai, ly dị, mãi dâm, buôn người, ma túy và dịch HIV/AIDS...). Tất cả những hậu quả trên đã làm đảo lộn trật tự những giá trị căn bản trong truyền thống đạo đức của gia đình và truyền thống văn hoá của dân tộc, góp phần hình thành nền văn hoá sự chết, chống lại nền văn hoá sự sống và văn minh tình thương vốn là con đường đích thực dẫn đưa mọi người và mọi gia đình đến sự sống dồi dào, an lành và hạnh phúc vững bền.

3. Dựa trên những lý do về lịch sử cũng như tư tưởng, chính quyền Việt Nam trong những thập niên qua, có thái độ khá tiêu cực với các tôn giáo; do đó các tôn giáo gặp nhiều khó khăn và hạn chế trong các sinh hoạt của mình. Từ khi Việt Nam chuyển sang kinh tế thị trường, tình hình đã được cải thiện nhiều nhưng vẫn còn một số hạn chế, cách riêng trong việc Giáo Hội dấn thân vào các lãnh vực xã hội như giáo dục và y tế.

II. ĐỊNH HƯỚNG

1. Giáo huấn của Giáo Hội về xã hội làm nổi bật những giá trị làm nền tảng cho việc xây dựng vững bền một cộng đồng nhân loại mới, như sự thật và công bằng, tình huynh đệ đại đồng và tình liên đới, lòng yêu thương bác ái và xây dựng hoà bình...

2. Những giá trị này phải là chuẩn mực cho việc giáo dục con người toàn diện và trong mọi lãnh vực: gia đình, học đường, cộng đồng xã hội. Thiếu sự giáo dục toàn diện này, lương tâm sẽ bị lệch lạc. Đồng thời, con người – với phẩm giá và những quyền căn bản của họ – vốn phải là cùng đích của sự phát triển đích thực và toàn diện cũng như của mọi cơ cấu xã hội và công quyền, lại có thể bị biến thành phương tiện sản xuất và công cụ phục vụ cho những tham vọng ích kỷ của một số người nắm quyền hành và thế lực trong xã hội.

3. Giáo Hội có quyền và có trách nhiệm góp phần xây dựng xã hội loài người. Những giá trị nền tảng được nêu lên trong giáo huấn của Giáo Hội về xã hội chính là cơ sở cần thiết và vững chắc để dựa vào đó, Giáo Hội đóng góp phần của mình vào việc xây dựng xã hội dân sự trên nền tảng sự thật và công bằng, yêu thương và bình an, là những giá trị của Tin Mừng cứu độ.

III. THỰC HÀNH

1. Trong những năm qua, giáo huấn của Giáo Hội về xã hội đã được đưa vào chương trình chính thức của một số đại chủng viện và dòng tu. Đây cũng là một trong những đề tài được quan tâm trong việc thường huấn linh mục trong một ít giáo phận.

2. Chúng tôi mong muốn phổ biến giáo huấn này cách rộng rãi hơn, đặc biệt đối với hai đối tượng sau: (1) các nhóm tín hữu đang trực tiếp tham gia các công tác mục vụ xã hội, (2) những người tham gia việc điều hành đất nước. Tuy nhiên việc làm này cho đến nay còn rất giới hạn.

3. Công việc trước mắt là hoàn chỉnh và phổ biến bản dịch cuốn Compendium of the Social Teaching of the Church. Đây sẽ là nền tảng cho việc huấn luyện mọi thành phần Dân Chúa, đặc biệt là các Kitô hữu giáo dân đang có mặt trong nhiều lãnh vực xã hội khác nhau. Hi vọng rằng họ sẽ trở nên ánh sáng và muối men của Tin Mừng trong mọi lãnh vực giáo dục, kinh tế, xã hội, chính trị, góp phần tích cực vào việc phát triển đất nước cách vững bền, đưa con người và gia đình đến cuộc sống thật sự dồi dào và an lành lâu dài.

+ Gioan Bt. Phạm Minh Mẫn

Hồng Y Tổng Giám Mục Giáo Phận TP. Hồ Chí Minh