Trên The Pillar ngày 12 tháng 1 năm 2023, Luke Copen có bài tóm lược cuốn Hồi ký của Đức Tổng Giám Mục Gänswein, thư ký riêng của Đức Bênêđictô XVI, một cuốn sách Công Giáo được nhắc đến nhiều hiện nay.



Được phát hành vào ngày 12 tháng 1, cuốn sách này kể lại những kinh nghiệm của Đức Tổng Giám Mục với tư cách là thư ký riêng của Đức Bênêđictô XVI và kết thúc với cái chết và tang lễ của vị giáo hoàng hưu trí.

Cuốn sách do Edizioni Piemme xuất bản bằng tiếng Ý, dài hơn 300 trang và được cùng viết với nhà báo Saverio Gaeta.

Nó đã gây tranh cãi vì mô tả thẳng thắn về mối quan hệ giữa Đức Bênêđictô XVI và Đức Giáo Hoàng Phanxicô, và việc trích dẫn các tài liệu bí mật trước đây.

Sau đây là hướng dẫn của The Pillar về các nhân vật và nội dung của cuốn sách.

Nhân vật

Đức Tổng Giám Mục Georg Gänswein: Người kể chuyện trong cuốn sách là Đức Tổng Giám Mục Gänswein, một người Đức 66 tuổi sống ở Thành phố Vatican. Được giới truyền thông mệnh danh là “George lộng lẫy” nhờ những đường nét như được tạc nên, ngài nắm giữ hai vai trò nhiều đòi hỏi trong phần lớn cuốn sách: ngài là thư ký riêng của Đức Bênêđictô XVI và đứng đầu Phủ Giáo hoàng, bộ phận của Vatican chịu trách nhiệm về yết kiến và nghi lễ giáo hoàng.

Đức Bênêđictô XVI: Vị giáo hoàng người Đức, được biết đến như là Joseph Ratzinger cho đến khi được bầu vào năm 2005, không chỉ là bề trên của Đức Tổng Giám Mục Gänswein mà còn là nhà dìu dắt của vị này. Ngài trở thành vị giáo hoàng đầu tiên từ chức sau gần 600 năm vào năm 2013, sau đó ngài nhận danh hiệu “giáo hoàng hưu trí” và lui về hưu trí tại một đan viện ở Thành phố Vatican.

Đức Gioan Phaolô II: Bề trên của Đức Hồng Y Ratzinger trong nhiều năm là Giáo hoàng người Ba Lan đầy lôi cuốn Gioan Phaolô II, người đã triệu tập ngài tới Rome vào năm 1981 để làm việc với tư cách là bộ trưởng Bộ Giáo lý Đức tin của Vatican. Ngài dành cho vị Hồng Y người Đức sự ủng hộ không mệt mỏi của mình trong vai trò không được ưa chuộng là kiểm soát các ranh giới tín lý của Giáo hội.

Đức Giáo Hoàng Phanxicô: Vị Giáo hoàng kế vị Đức Bênêđíctô XVI vào năm 2013, trở thành giáo hoàng đầu tiên đến từ châu Mỹ Latinh và thuộc dòng Tên. Ngài được trình bầy như một nhân vật lưu ý và quan tâm đến Đức Bênêđíctô, nhưng xa cách với Đức Tổng Giám Mục Gänswein.

Các chương

Lời mở đầu

Đó là năm 2003: Đức Hồng Y Joseph Ratzinger, người phụ trách tín lý của Vatican, yêu cầu vị linh mục trẻ Cha Georg Gänswein làm thư ký riêng cho mình, tin rằng việc bổ nhiệm này sẽ chỉ kéo dài một thời gian ngắn vì ngài hy vọng sẽ sớm nghỉ hưu. Trước sự ngạc nhiên của ĐTGM Gänswein, ngài vẫn ở bên cạnh Đức Hồng Y khi Đức Hồng Y được bầu làm giáo hoàng, từ chức một cách đột ngột và sống những năm còn lại trong tư cách “giáo hoàng hưu trí”.

Xuyên suốt, ĐTGM Gänswein thấy “bộ mặt thật của một trong những người chủ đạo vĩ đại nhất của lịch sử thế kỷ vừa qua”, một nhân vật được biếm họa là “Panzerkardinal” và “Rottweiler của Chúa”. Ngài nói rằng những hồi ức tiếp theo sẽ đưa ra một “chứng từ bản thân” cho sự vĩ đại của Đức Bênêđíctô XVI, “làm sáng tỏ một số khía cạnh bị hiểu lầm trong triều giáo hoàng của ngài,” và “mô tả từ bên trong 'thế giới Vatican' thực sự.'"

Chương 1

Với tựa đề “Sự ‘tiền định’ bên ngoài chiếc hộp,” chương này kể lại những ấn tượng ban đầu của ĐTGM Gänswein về ĐHY Ratzinger sau khi ngài được bổ nhiệm làm thư ký riêng. Ngài trình bầy ĐHY Razinger như thờ ơ với những lời đàm tiếu của Vatican, "chuyển lên một bình diện rõ ràng là thanh tao hơn" so với các Hồng Y đồng nghiệp của ngài, và khao khát được về hưu yên tĩnh giữa những cuốn sách của Thư viện Vatican.

Chương này trình bày việc ĐHY Ratzinger thăng tiến trong hệ thống phẩm trật của Giáo hội như một công việc của Đấng Quan phòng hơn là tham vọng. Không giống như một số linh mục đánh giá cao các chức vụ ở Rôma, ĐHY Ratzinger không tập chú vào việc thông thạo tiếng Ý. Ngài học nó thời Công đồng Vatican II, “mặc dù hơi nghèo nàn, bằng cách sử dụng phương pháp sư phạm của máy ghi âm 33 vòng / phút.” Ngài chỉ nắm được ngôn ngữ này sau khi đến Rôma vào năm 1981.

ĐTGM Gänswein giải thích rằng ĐHY Ratzinger đã đồng ý phục vụ với tư cách là tổng trưởng bộ tín lý của Vatican với điều kiện là vẫn có thể công bố các suy tư thần học của riêng mình. ĐTGM Gänswein nhận xét rằng “nếu không có việc công bố sản phẩm thần học, thì ‘nồi áp suất’ trong trí tuệ của ngài sẽ không có van an toàn và sẽ phát nổ.”

Chương 2

Với tiêu đề “Triết gia và thần học gia,” chương này mô tả mối quan hệ làm việc chặt chẽ giữa ĐHY Ratzinger và Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II, bất chấp “sự khác biệt rõ ràng về tính cách và phong cách.” ĐTGM Gänswein trình bày hai con người này như những tính cách bổ sung cho nhau, với “sự rõ ràng về mặt thần học và sự chặt chẽ trong diễn giải” của người Đức cân bằng cho “việc tra hỏi triết học và nghiên cứu trí thức” của người Ba Lan.

Một “sự cởi mở đầy tín thác” đã giúp hai con người này hợp tác ngay cả khi họ bất đồng. Một trong những “thời điểm bất đồng” như vậy là cuộc gặp gỡ liên tôn vì hòa bình ở Assisi năm 1986, mà Đức Gioan Phaolô triệu tập nhưng ĐHY Ratzinger đã không tham dự. ĐTGM Gänswein gợi ý rằng Đức Giáo Hoàng cuối cùng đã chấp nhận những lo ngại của ĐHY Ratzinger về sự nguy hiểm của hòa đồng chủ nghĩa (syncretism).

Chương 3

Với tiêu đề “chiếc rìu bổ xuống,” chương này mô tả sự kết thúc triều đại giáo hoàng của Đức Gioan Phaolô II và việc bầu chọn ĐHY Ratzinger làm người kế vị. ĐTGM Gänswein lập luận rằng, với một mật nghị bầu Giáo Hoàng ở phía chân trời, vị Hồng Y người Đức đã tiến hành một chiến dịch bầu cử “'đảo ngược', nghĩa là thuyết phục những người ủng hộ gạt mình sang một bên.” Đức Tổng Giám Mục minh họa điều này bằng cách mô tả tác phong của ĐHY Ratzinger tại đám tang của người sáng lập Hiệp thông và Giải phóng, Cha Luigi Giussani. Đức Gioan Phaolô II yêu cầu ĐHY Ratzinger chủ tọa, nhưng Hồng Y Milan Dionigi Tettamanzi mong muốn “bằng mọi giá” làm điều tương tự, trong khi Hồng Y Stanisław Ryłko của giáo triều muốn đọc bức thư chia buồn của Đức Giáo Hoàng. ĐTGM Gänswein viết rằng ĐHY Ratzinger khiêm tốn giới hạn mình trong việc giảng lễ.

Tác giả không tin rằng ông xếp của mình sẽ xuất hiện từ mật nghị năm 2005 trong tư cách giáo hoàng, hoặc thậm chí đóng vai trò “người tạo ra giáo hoàng”. Ngài nói rằng bài giảng của ĐHY Ratzinger trước khi các Hồng Y bước vào Nhà nguyện Sistine là một nỗ lực để loại trừ bản thân khỏi cuộc chạy đua, với “việc mạnh mẽ nhắc lại về ‘những con ngựa chiến’ của mình.”

ĐTGM Gänswein, người đã ở tại cư sở Vatican của các Hồng Y trong thời gian mật nghị, mô tả cách ngài tháp tùng ĐHY Ratzinger đến Nhà nguyện Sistine vào chiều ngày 19 tháng 4 năm 2005. ĐHY Ratzinger, mặc một chiếc áo len đen để chống gió lạnh của nhà nguyện, tỏ ra “rất trầm ngâm” và không nói chuyện. ĐTGM Gänswein viết: “Về mặt tâm lý, đó là chuyến cuốc bộ mệt mỏi nhất trong đời tôi. Tôi cảm thấy mình đang sống trong một thời khắc lịch sử và gần như kịch tính, với ĐHY Ratzinger mang lại cho tôi có cảm tưởng rằng tôi đang đi về phía một vách đá.”

Khi tác giả nhận ra rằng người dìu dắt của mình đã được bầu, ngài đã gửi đi một tin nhắn khẩn cấp yêu cầu những người phụ trách tân giáo hoàng bảo đảm là ngài cởi chiếc áo len đen khi xuất hiện lần đầu trên ban công nhìn ra Quảng trường Thánh Phêrô. Nhưng yêu cầu của ngài đã bị lãng quên trong sự phấn khích và hình ảnh về ống tay áo màu đen lộ ra từ lễ phục của giáo hoàng đã được loan truyền khắp thế giới.

ĐTGM Gänswein gợi ý rằng chính ĐHY Ratzinger đã bỏ phiếu cho Hồng Y người Ý Giacomo Biffi.

Chương 4

Với tiêu đề “Gia đình (giáo hoàng và nghĩa khác),” chương này bao gồm hình ảnh của ĐTGM Gänswein khi còn trẻ: “hơi ngang ngược, với mái tóc xoăn dài và phong thái không phù hợp.” Người hâm mộ thể thao cuồng nhiệt của Pink Floyd và Cat Stevens mơ ước trở thành nhà môi giới chứng khoán, nhưng lại chọn làm linh mục. Mục tử của ngài khuyên ngài nên đọc cuốn sách “Nhập môn Kitô giáo” của ĐHY Ratzinger năm 1968, cuốn sách thuyết phục ngài rằng tác giả là một “người của tinh thần”. Sau khi thụ phong linh mục ở Đức, ngài được gửi đến Vatican, đầu tiên làm việc tại bộ phụng vụ và sau đó, theo lời yêu cầu của ĐHY Ratzinger, bộ tín lý.

Ngài mô tả những ngày điển hình trong tư cách thư ký của Đức Bênêđictô XVI và công việc nội bộ trong phủ giáo hoàng.

Chương 5

Với tiêu đề “Những trở ngại của phức cảm cai trị,” chương này thảo luận về cách tiếp cận của Đức Bênêđictô XVI với việc cai trị Giáo Hội Công Giáo rộng lớn, cồng kềnh. ĐTGM Gänswein phản bác khẳng định cho rằng giáo hoàng người Đức ngây thơ và thiếu kinh nghiệm khi cai trị. Ngài nhấn mạnh rằng Đức Bênêđíctô không chỉ cổ vũ những người chia sẻ tầm nhìn thần học của ngài.

Ngài hết lòng bênh vực “việc bổ nhiệm gây tranh cãi và được thảo luận nhiều nhất” của Đức Bênêđíctô: đó là việc bổ nhiệm Hồng Y Tarcisio Bertone đứng đầu Phủ Quốc vụ khanh đầy quyền lực của Vatican, điều đã bị người tiền nhiệm của vị này là Hồng Y Angelo Sodano phản đối vì Bertone không phải là một nhà ngoại giao. Tuy nhiên, trình thuật của ĐTGM Gänswein vẫn làm nổi bật nhiều thiếu sót được tri nhận của Bertone.

Tác giả mô tả tác động gây bất ổn của việc rò rỉ các tài liệu bí mật của Đức Giáo Hoàng, được mệnh danh là vụ tai tiếng “Vatileaks”. Ngài viết rằng ngài đã đề nghị từ chức với Đức Bênêđíctô sau khi nhận ra rằng những rò rỉ đến từ quản gia của Đức Giáo Hoàng, Paolo Gabriele, người mà ngài có nhiệm vụ giám sát công việc, nhưng đã bị từ chối. Ngài đã hòa giải với Gabriele ngay trước khi người này qua đời vào năm 2020.

Chương 6

Với tiêu đề “Một Huấn quyền trong mọi đường nét,” chương này trình bày những điểm nổi bật trong giáo huấn của Đức Bênêđíctô XVI, mà ĐTGM Gänswein mô tả là “di sản quan trọng nhất” của ngài. Đức Tổng Giám Mục nói rằng “tâm điểm dứt khoát” của giáo huấn này là “chứng nhân lấy Chúa Kitô làm trung tâm” của Đức Bênêđíctô, như được chứng tỏ trong việc ngài hoàn thành tác phẩm ba tập “Chúa Giêsu thành Nadarét” khi còn là giáo hoàng. Ngài nói rằng chính qua lăng kính lấy Chúa Kitô làm trung tâm này mà Đức Bênêđictô XVI đã quan niệm về chức vụ giáo hoàng. Đức Tổng Giám Mục viết: “Trong việc làm chứng cho Chúa Giêsu Kitô của Đức Giáo Hoàng, ý nghĩa và sự cần thiết của thừa tác vụ Phêrô trong Giáo hội một lần nữa được làm cho hiển hiện”.

Chương này hướng dẫn người đọc qua ba thông điệp của Đức Bênêđictô XVI, các tài liệu quan trọng khác và các bài phát biểu quan trọng. ĐTGM Gänswein phàn nàn về việc người ta đọc sai lời của Đức Giáo Hoàng, đáng chú ý là bài giảng ở Regensburg năm 2006, đã gây ra phản ứng dữ dội trong thế giới Hồi giáo. Đức Tổng Giám Mục bảo vệ quyết định gây tranh cãi năm 2009 của Đức Thánh Cha về việc dỡ bỏ vạ tuyệt thông đối với bốn giám mục được Đức Tổng Giám Mục Marcel Lefebvre tấn phong. Ngài nói rằng Đức Bênêđictô đã được thông báo nhầm rằng người gây tranh cãi nhất trong bốn người, Giám mục người Anh Richard Williamson, sắp chết vì bệnh ung thư và cần được thuyên giảm khẩn cấp.

Chương 7

Với tiêu đề “Sự từ chức lịch sử đánh dấu một kỷ nguyên,” chương này mô tả quyết định từ chức của Đức Bênêđictô XVI. ĐTGM Gänswein nói rằng cam kết của Đức Thánh Cha về việc cử hành Ngày Giới trẻ Thế giới tại Brazil năm 2013 đè nặng lên tâm trí ngài. Khi Đức Bênêđíctô cảm thấy sức lực của mình giảm sút, ngài đã cư xử không bình thường khi cầu nguyện: “Khi quỳ gối, ngài lấy tay ôm đầu và gần như gục xuống, một thái độ xa lạ với phong cách của ngài.” Đức Tổng Giám Mục nhớ lại rằng Đức Bênêđíctô đã thông báo cho ngài vào ngày 25 tháng 9 năm 2012 ý định nhường chỗ cho một giáo hoàng “mới, trẻ hơn và năng động hơn”. Đức Tổng Giám Mục đã vắn tắt cố gắng thuyết phục ngài ở lại, nhưng nhận ra rằng điều đó “hoàn toàn vô ích”.

ĐTGM Gänswein ngượng ngùng nhận định rằng thông báo từ chức bằng tiếng Latinh của Đức Giáo Hoàng, soạn thảo trong điều kiện giữ bí mật chặt chẽ, có một số sai sót. Ngài nói rằng sự thanh thản của Đức Bênêđíctô vào ngày thoái vị đã thuyết phục ngài rằng người dìu dắt mình có “những đặc điểm khổ hạnh huyền bí” và “mối quan hệ trực tiếp với Thiên Chúa, Đấng mà ngài cảm thấy thực sự được truyền cảm hứng và hướng dẫn liên tục.”

Tác giả lưu ý rằng nhiều tháng trước khi từ chức, Đức Bênêđíctô đã bổ nhiệm ngài làm trưởng Phủ Giáo hoàng và cử nhiệm ngài làm tổng giám mục. Ngài mô tả lễ tấn phong giám mục của ngài là “nghi thức phụng vụ long trọng nhất mà tôi từng tham dự.”

Chương 8

Với tiêu đề “Mối quan hệ giữa hai vị giáo hoàng”, chương này tập trung vào mối liên kết ngày một gia tăng giữa Đức Bênêđictô XVI và người kế vị bất ngờ của ngài, Đức Giáo Hoàng Phanxicô người Á Căn Đình.

ĐTGM Gänswein, người đã theo dõi sát sao những ngày đầu tiên của Đức Giáo Hoàng Phanxicô trong tư cách người đứng đầu Phủ Giáo hoàng, nói rằng ngài và Đức Bênêđictô rất ngạc nhiên khi vị tân giáo hoàng chọn sống tại dinh thự Santa Marta của Vatican hơn là các căn hộ của giáo hoàng trong Tông Điện. ĐTGM Gänswein bác bỏ quan điểm cho rằng đây là dấu hiệu cho thấy sự thắt lưng buộc bụng của tân giáo hoàng, nhấn mạnh rằng các khu sinh hoạt có kích thước gần giống nhau và dù sao, Vatican vẫn phải trả tiền cho việc bảo trì liên tục các căn hộ giáo hoàng.

ĐTGM Gänswein nhớ lại rằng Đức Bênêđictô XVI đã rất buồn trước những nỗ lực — của cả những người ủng hộ và những người gièm pha — nhằm phóng đại sự khác biệt giữa vị giáo hoàng người Á Căn Đình và vị tiền nhiệm của ngài. Đức Tổng Giám Mục mô tả Đức Phanxicô như một vị khách siêng năng tại nơi ở mới của vị giáo hoàng hưu trí, Đan viện Mater Ecclesiae trong Vườn Vatican, mang theo những món quà là rượu vang và dulce de leche, món tráng miệng Á căn đình.

Tác giả nhớ lại rằng Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã mời Đức Bênêđíctô bình luận về cuộc phỏng vấn được hâm mộ năm 2013 của ngài “Một trái tim rộng mở với Thiên Chúa”. Vị giáo hoàng hưu trí viết rằng ngài đã đọc bản văn “với niềm vui và lợi ích thiêng liêng thực sự và hoàn toàn đồng ý,” nhưng đưa ra một số nhận xét “bổ sung” đối với các nhận xét của Đức Giáo Hoàng về phá thai và ngừa thai, và đồng tính luyến ái.

ĐTGM Gänswein báo cáo rằng Đức Bênêđíctô đã tìm thấy một vài đoạn trong tông huấn Evangelii gaudium năm 2013 của Đức Phanxicô “không liên quan”, nhưng luôn tìm cách giải thích những lời nói và hành động của người kế nhiệm ngài một cách đại lượng nhất có thể.

Vị tổng giám mục người Đức dành nhiều trang cho cuộc tranh luận năm 2020 về việc xuất bản một cuốn sách về đời sống độc thân linh mục có chứa một tiểu luận của Đức Bênêđictô XVI. Cuốn sách xuất hiện khi Đức Giáo Hoàng Phanxicô được cho là (một cách sai lầm, theo ĐTGM Gänswein) đang xem xét lời yêu cầu cho phép phong chức cho những người đàn ông đã kết hôn ở vùng Amazon. ĐTGM Gänswein nói rằng cả ngài và Đức Bênêđictô đều “ngạc nhiên” khi vị giáo hoàng hưu trí được trình bày là đồng tác giả với Hồng Y bộ trưởng bộ phụng vụ Vatican lúc bấy giờ là Hồng Y Robert Sarah, người được giới thiệu dưới ánh sáng không mấy tốt đẹp và bị cáo buộc là đã “làm tổn hại rất nhiều đến cả Đức Bênêđictô và tôi.”

Đức Tổng Giám Mục mô tả sự rạn nứt trong mối liên hệ của ngài với Đức Thánh Cha Phanxicô, nhớ lại một dịp khi Đức Thánh Cha yêu cầu ngài không tham gia cùng ngài trong chuyến viếng thăm Cộng đoàn Sant’Egidio của Rôma, khiến ngài cảm thấy bị sỉ nhục. Ngài cũng bày tỏ sự thất vọng trước quyết định của Đức Giáo Hoàng rằng ngài không nên chuyển đến một căn hộ trong Tông điện theo truyền thống được phân bổ cho người đứng đầu Phủ Giáo hoàng (sau này do “bộ trưởng ngoại giao” của Vatican là Tổng Giám mục Paul Gallagher chiếm giữ).

ĐTGM Gänswein cũng bày tỏ sự buồn khổ trước yêu cầu của Đức Giáo Hoàng, sau cuộc tranh cãi về cuốn sách về độc thân, rằng ngài nên dành toàn bộ thời gian của mình để giúp đỡ Đức Bênêđíctô; ngài trưng dẫn các bức thư trong đó Đức Giáo Hoàng hưu trí khuyến cáo Đức Phanxicô cho phép ĐTGM Gänswein tiếp tục thực hiện nhiệm vụ của người đứng đầu Phủ Giáo Hoàng, nhưng vô ích. Vị tổng giám mục người Đức kể lại một cuộc điện thoại sau đó với Đức Phanxicô, trong đó ngài xin không thành công liệu ngài có thể trở lại vai trò này hay không.

Ngài kết thúc chương này bằng cách nói rằng với tư cách là thư ký của Đức Bênêđíctô, ngài mang “dấu vết của Cain,” và không thể làm gì để lay chuyển những nhận thức rằng ngài là người “rất cánh hữu” và “diều hâu”.

Chương 9

Với tựa đề “Sự im lặng cần cù trong đan viện,” chương này mô tả gần 10 năm hưu trí của Đức Bênêđictô XVI. ĐTGM Gänswein nói rằng ngài không bao giờ ngờ rằng vị giáo hoàng hưu trí lại sống lâu như vậy một khi đến Đan viện Mater Ecclesiae đã “hoàn toàn kiệt sức”. Nhưng bầu không khí yên tĩnh đã hồi sinh Đức Bênêđictô XVI, người có căn bệnh chính là mệt mỏi ở phổi, khiến ngài khó nói.

ĐTGM Gänswein giải thích rằng, với sự khuyến khích của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, Đức Bênêđictô XVI đã không sống “hoàn toàn ẩn dật”. Ngài cũng nhắc lại rằng vị giáo hoàng hưu trí đã bình luận một cách “thiện cảm” về nhận xét của Đức Phanxicô rằng ngài giống như một “người ông khôn ngoan” bằng cách nhấn mạnh rằng các ngài “chỉ cách nhau chín tuổi” và “có lẽ gọi tôi là ‘anh cả’ thì đúng hơn”.

ĐTGM Gänswein bảo vệ việc Đức Bênêđictô XVI sử dụng thuật ngữ “giáo hoàng hưu trí” và quyết định tiếp tục mặc đồ trắng của ngài trước những tuyên bố rằng chúng đã gieo rắc sự nhầm lẫn. Ngài nói rằng vào thời điểm nghỉ hưu, giáo hoàng người Đức buộc phải “đưa ra một số quyết định dù biết rõ rằng chúng không hoàn hảo”.

Vị tổng giám mục nói rằng Đức Bênêđíctô quan tâm đến việc Đức Phanxicô thể hiện sự ưu ái, khi bắt đầu triều đại giáo hoàng của mình, đối với đối tác thần học cũ của ngài là Hồng Y Walter Kasper. Ngài nêu bật những khác biệt giữa vị giáo hoàng đã nghỉ hưu và lập trường của Hồng Y về vấn đề “nghiêm túc và tế nhị” về việc cho người Công Giáo ly dị và tái hôn rước lễ, vốn là vấn đề trung tâm tại các thượng hội đồng gia đình năm 2014-2015.

ĐTGM Gänswein nói rằng Đức Bênêđíctô bày tỏ “một số bối rối” về kết quả của tông huấn về gia đình, Amoris laetitia, đặt câu hỏi về “ý nghĩa của một số ghi chú, thường báo hiệu việc trích dẫn một nguồn, trong khi trong trường hợp này, chúng phát biểu một nội dung quan trọng,” và tự hỏi tại sao “một sự mơ hồ nhất định đã được phép lơ lửng trong tài liệu đó” sau khi nó được công bố. Khi bốn vị Hồng Y đưa ra “dubia” để yêu cầu làm rõ, Đức Bênêđíctô đã rất ngạc nhiên vì họ không được trả lời, nhưng, ngài đã giữ im lặng một cách “nghiêm khắc”.

Chuyển sang một biến cố được mệnh danh là “tai tiếng thư tín” (lattergate), ĐTGM Gänswein phủ nhận việc rò rỉ toàn văn bức thư của Đức Bênêđictô XVI dẫn đến sự sụp đổ của một viên chức Vatican, điều mà ngài tin đã khiến Đức Giáo Hoàng Phanxicô khó chịu.

Ngài nói rằng Đức Bênêđíctô coi việc Đức Phanxicô đàn áp Thánh lễ Latinh truyền thống vào năm 2021 là “một sai lầm”, vì nó “gây nguy hiểm cho nỗ lực xoa dịu” các cuộc chiến phụng vụ trong tông thư mang tính bước ngoặt năm 2007 Summorum Pontificum của ngài. Ngài viết: “Đức Bênêđíctô đặc biệt cảm thấy thật sai lầm khi cấm cử hành Thánh lễ theo nghi thức cổ xưa trong các nhà thờ giáo xứ”. Ngài nói thêm rằng Đức Bênêđíctô đã chùn bước khi đề cập đến “ý định thực sự” của ngài liên quan đến Thánh Lễ Cổ trong cuộc trò chuyện giữa Đức Giáo Hoàng Phanxicô và các tu sĩ Dòng Tên của Slovakia.

ĐTGM Gänswein bảo vệ phản ứng của Đức Bênêđictô XVI đối với nạn giáo sĩ ấu dâm và những xác tín của ngài về nguyên nhân của cuộc khủng hoảng lạm dụng. Ngài mô tả phản ứng của vị giáo hoàng hưu trí đối với một báo cáo lạm dụng chỉ trích việc ngài xử lý bốn trường hợp khi còn là tổng giám mục Munich và trưng dẫn “lời cầu xin tha thứ chân thành” sau đó của ngài với những người sống sót sau vụ lạm dụng.

Đức Tổng Giám Mục dành nhiều trang cho các bài giảng “riêng tư” mà Bênêđictô XVI đã giảng trong các Thánh lễ tại cư sở của ngài, lần đầu tiên trích dẫn các đoạn từ một số bài. Ngài lưu ý rằng bài giảng cuối cùng, vào năm 2017, khi Đức Bênêđictô bắt đầu gặp khó khăn trong việc nói, đã tập trung vào cuộc sống vĩnh cửu.

Đức Tổng Giám Mục phác thảo lịch trình hàng ngày có trật tự của vị giáo hoàng hưu trí, lưu ý rằng ngài rất thích được đọc sách cho mình nghe (bao gồm cả cuốn hồi ký trong tù của Hồng Y George Pell, cuốn sách mà ngài “rất đánh giá cao”) và tiếp tục uống nước chanh “với một vài ngụm bia”.

Ngài nói rằng Đức Bênêđíctô không buồn khổ trước cái chết đang đến gần và đã chuẩn bị tốt khi sức khỏe của ngài giảm sút vào cuối tháng 12 năm 2022. “Những lời cuối cùng dễ hiểu được” của ngài là “Lạy Chúa, con yêu mến Chúa.”

Ngài ghi nhận chỉ thị chắc chắn của Đức Bênêđíctô về việc tiêu hủy các giấy tờ riêng tư của ngài và nói rằng tùy Giáo hội sẽ quyết định, sau một thời gian chờ đợi thích hợp, liệu người dìu dắt của ngài có phải là một vị thánh hay không. Nhưng ngài nói rằng “không nghi ngờ gì nữa” rằng Đức Bênêđíctô đã biểu lộ “những đức tính anh hùng”, một trong những phẩm chất cần thiết để được phong thánh. Chương này kết thúc với di chúc thiêng liêng của Đức Giáo Hoàng.

Lời bạt

Nhà báo người Ý Saverio Gaeta, người đã hỗ trợ ĐTGM Gänswein viết cuốn sách, giải thích lý do tại sao nó được viết dưới dạng tường thuật ở ngôi thứ nhất chứ không phải là một cuộc phỏng vấn. Ông gợi ý rằng một nhà báo nên ít xâm phạm vào câu chuyện kể ở ngôi thứ nhất, điều này cho phép đối tượng đi “sâu hơn vào những gì ngài muốn truyền đạt”. Ông mô tả vị tổng giám mục người Đức là “nhân chứng và nhà chú giải có thẩm quyền nhất của một người có đức tin, của một linh mục theo lòng Chúa muốn, của một người chủ đạo trong lịch sử của thời kỳ khó khăn và thú vị của chúng ta.”