MỤC XIII: Kế sách che giấu với người này và tỏ lộ với người kia.

I. Thiên Chúa muốn cứu chuộc loài người và ban ơn cứu rỗi cho những người tìm kiếm nó. Nhưng con người tự làm cho mình bất xứng với nó đến nỗi quả là chính đáng khi, vì việc ra cứng lòng của họ, Người từ chối ban cho một số người điều Người ban cho những người khác do lòng thương xót chứ không do công lao của họ. Nếu Người muốn thắng vượt sự cố chấp của những người cứng lòng nhất, Người có thể làm thế bằng cách tự tỏ mình ra cách tỏ tường cho họ đến nỗi họ không còn có thể nghi ngờ sự thật về sự hiện hữu của Người; và đó là cách Người sẽ xuất hiện vào ngày sau hết, với những tiếng sét vang dội và sự đảo ngược thiên nhiên, đến nỗi người mù nhất cũng sẽ phải thấy.



Người đã không muốn xuất hiện theo cách đó trong biến cố Người đến cách dịu dàng; bởi vì rất nhiều người đã tự làm cho mình bất xứng với lòng nhân từ của Người, nên Người muốn để họ ở trong tình trạng thiếu phước lành mà chính họ không muốn. Thành thử, sẽ không chính đáng khi Người xuất hiện một cách thần thiêng rõ ràng, và tuyệt đối có sức thuyết phục mọi người; nhưng cũng sẽ không chính đáng khi Người đến một cách giấu ẩn đến nỗi những người chân thành tìm kiếm Người cũng không thể nhận ra Người. Người muốn làm cho Người được những người này biết đến hoàn toàn; và vì vậy, vì muốn xuất hiện tỏ tường với những người tìm kiếm Người hết tâm hồn, và giấu ẩn với những người xa lánh Người hết tâm hồn, Người đã làm cho nhận thức của Người kém bén nhậy đi đến nỗi Người tự làm cho Người các đặc điểm tỏ tường với những người tìm kiếm Người và các đặc điểm giấu ẩn với những người không tìm kiếm Người.

II. Có đủ ánh sáng cho những người muốn thấy, và đủ bóng tối cho những người có xu hướng trái ngược. Có đủ rõ ràng để chiếu sáng những người được chọn, và đủ bóng tối để làm họ tối tăm. Có đủ bóng tối để làm mù những người bị trầm luân, và đủ rõ ràng lên án họ và khiến họ không thể bào chữa được.

Nếu thế giới tồn tại để giáo huấn con người về sự hiện hữu của Thiên Chúa, thì thần tính của Người phải tỏa sáng khắp trong đó một cách không thể chối cãi chứ; nhưng, vì nó chỉ tồn tại nhờ Chúa Giêsu Kitô và vì Chúa Giêsu Kitô, và để giáo huấn con người cả về sự sa đoạ lẫn ơn cứu chuộc của họ, mọi sự ở đó đầy những bằng chứng về hai sự thật này. Điều gì xuất hiện ở đó cũng đều không đánh dấu một loại trừ hoàn toàn hoặc một sự hiện diện tỏ tường của thần tính, mà là sự hiện diện của một vị Thiên Chúa tự giấu ẩn: mọi sự đều mang đặc điểm này.

Nếu không có dấu hiệu nào của Thiên Chúa từng xuất hiện, thì sự thiếu vắng đời đời như thế sẽ mơ hồ lưỡng nghĩa và có thể gán như nhau cho sự thiếu vắng bất cứ thần tính nào và cho sự kiện con người không xứng đáng biết thần tính ấy; nhưng sư kiện đôi Người xuất hiện dù đôi khi chứ không luôn luôn đã gỡ bỏ mọi mơ hồ lưỡng nghĩa. Nếu Người có xuất hiện một lần, thì Người quả hiện hữu mãi mãi. Do đó, chúng ta không thể kết luận bất cứ điều gì khác, ngoại trừ có một vị Thiên Chúa, và con người không xứng đáng với Người.

III. Kế sách của Thiên Chúa là hoàn thiện ý chí hơn là tinh thần. Thế nhưng, sự rõ ràng hoàn toàn lại chỉ phục vụ tinh thần, và gây hại cho ý chí. Nếu không có sự tối tăm, con người sẽ không cảm thấy sự sa đọa của mình; nếu không có ánh sáng, con người sẽ không hy vọng có thuốc chữa.

Vì vậy, không những chỉ công bằng mà còn hữu ích cho chúng ta, khi Thiên Chúa bị che giấu một phần và được tỏ lộ một phần, vì quả là nguy hiểm ngang nhau cho con người khi họ biết Thiên Chúa mà không biết sự khốn cùng của họ, và biết sự khốn cùng của họ mà không biết Thiên Chúa.

IV. Mọi sự đều dạy dỗ con người biết thân phận của họ, nhưng họ phải hiểu chúng: vì điều không đúng là Thiên Chúa tự tỏ lộ,
và tự giấu mình hoàn toàn. Và điều đúng là Người tự giấu Người đối với những kẻ thử thách Người, và Người tự tỏ mình Người đối với những người tìm kiếm Người, vì mọi con người đều vừa bất xứng đối với Thiên Chúa vừa có khả năng biết Thiên Chúa; bất xứng bởi sự sa đọa của họ, có khả năng do bản chất đầu tiên của họ.

V. Không có gì trên trái đất mà không biểu lộ một là sự khốn cùng của con người, hai là lòng thương xót của Thiên Chúa; một là sự bất lực của con người không có Thiên Chúa, hai là sức mạnh của con người có Thiên Chúa.

Cả vũ trụ dạy con người một là họ hư hỏng, hai là họ được cứu chuộc; mọi sự đều dạy họ cả sự vĩ đại lẫn sự khốn cùng của họ. Việc từ bỏ Thiên Chúa xuất hiện nơi những người ngoại giáo; việc che chở của Thiên Chúa xuất hiện nơi những người Do Thái.

VI. Mọi sự trở nên tốt đẹp cho những người được tuyển chọn, kể cả các tối tăm của Kinh thánh; vì họ tôn kính chúng, nhờ các rõ ràng của Thiên Chúa mà họ thấy trong đó: và mọi sự trở nên tồi tệ với những kẻ trầm luân, kể cả các rõ ràng; vì họ báng bổ chúng do các tối tăm họ không hiểu.

VII. Nếu Chúa Giêsu Kitô chỉ đến để thánh hóa, thì trọn Kinh thánh và mọi sự chắc chắn sẽ qui hướng vào đó, và sẽ dễ dàng để thuyết phục những kẻ vô đạo. Nhưng vì Người đến in sanctificationem et in scandalum (để vừa thánh hóa vừa gây vấp ngã) như Isaia nói (Is. 8:14), chúng ta không thể thuyết phục sự cố chấp của kẻ ngoại đạo: nhưng điều đó không chống lại chúng ta, vì chúng ta nói rằng trong cách xử sự của Thiên Chúa, không hề có xác tín nào đối với những tinh thần ngoan cố, và không chân thành tìm kiếm sự thật. Chúa Giêsu Kitô đến, để những người không thấy được thấy, và để những người thấy trở thành mù quáng: Người đến để chữa lành người bệnh và để các vị thánh chết; kêu gọi người tội lỗi thống hối và làm họ nên công chính, và để mặc những người tin rằng mình công chính trong tội lỗi của họ; ban đầy tràn cho người thiếu thốn, và để người giàu có trở về tay không.

Các tiên tri nói gì về Chúa Giêsu Kitô? Có phải Người hiển nhiên là Thiên Chúa không? Không: nhưng Người là một vị Thiên Chúa thực sự giấu ẩn; Người sẽ bị ngộ nhận; người ta sẽ không nghĩ đó là chính Người; Người sẽ là một hòn đá làm cho một số người vấp ngã, v.v.

Chính để làm cho Đấng Mêxia được những người tốt biết đến, và bị những kẻ ác không nhận ra, mà Thiên Chúa đã làm cho Người được báo trước theo cách này. Nếu đường lối của Đấng Mêxia đã được tiên đoán rõ ràng thì sẽ không có sự tối tăm nào, ngay cả đối với
những kẻ ác. Nếu thời gian được báo trước một cách mơ hồ, thì có sự tối tăm, ngay cả đối với những người tốt; bởi vì sự tốt lành của trái tim họ sẽ chỉ làm cho họ hiểu rằng một chữ ם (mem), chẳng hạn, có nghĩa là sáu trăm năm". Nhưng thời gian đã được tiên đoán rõ ràng còn cách thức thì được tiên đoán bằng các số liệu.

Nhờ cách đó, kẻ ác, vì coi những ơn phúc đã hứa là các của cải tạm bợ, nên đã lầm lạc dù thời gian đã được tiên đoán rõ ràng; còn những người tốt không lạc đường: vì việc hiểu các ơn phúc đã hứa tùy thuộc trái tim, là quan năng gọi là ơn phúc điều nó yêu mến; nhưng việc hiểu thời gian đã hứa không phụ thuộc trái tim; và do đó việc tiên đoán rõ ràng về thời gian, và tối tăm về ơn phúc chỉ đánh lừa những kẻ ác.

VIII. Đấng Mêxia sẽ phải như thế nào, vì nhờ Người mà vương trượng phải ở Giuđa mãi mãi, và khi Người đến, vương trượng phải bị lấy khỏi Giuđa?

Không điều nào khéo hơn điều này: làm cho họ nhìn, mà không thấy và làm cho họ nghe mà không hiểu.

Thay vì phàn nàn về việc Thiên Chúa tự giấu ẩn, ta phải cảm ơn Người vì Người đã tự tỏ mình ra như thế, và cũng cảm ơn Người đã không tự tỏ mình ra cho những người khôn ngoan của thế gian, cũng không cho những người kiêu ngạo, không xứng đáng biết một Thiên Chúa hết sức thánh thiện.

IX. Gia phả của Chúa Giêsu Kitô trong Cựu ước bị pha trộn bởi rất nhiều điều vô dụng khác, đến nỗi người ta không thể nào biện
phân được. Nếu Môsê chỉ ghi lại các tổ tiên của Chúa Giêsu Kitô, thì gia phả đó đã hết sức rõ ràng rồi. Nhưng, dù sao, người nào nhìn kỹ sẽ thấy gia phả của Chúa Giêsu Kitô rõ ràng được biện phân qua Thamar, Ruth, v.v.

Các điểm yếu rõ ràng nhất là các điểm mạnh đối với những người biết nhìn rõ mọi sự vật. Ví dụ, hai gia phả của Thánh Mátthêu và Thánh Luca: điều rõ ràng là nó đã không được thực hiện một cách hợp ý với nhau.

X. Vì vậy, ước chi người ta đừng trách móc chúng ta vì sự thiếu rõ ràng, vì chúng ta vốn tuyên xưng điều đó. Nhưng ước chi họ nhìn nhận chân lý của tôn giáo ngay trong chính sự tối tăm của tôn giáo, trong một chút nhận thức chúng ta có về nó, và trong sự thờ ơ chúng ta có đối với việc biết nó.

Nếu chỉ có một tôn giáo, Thiên Chúa sẽ quá hiển hiện; nếu không có người tử vì đạo ngoại trừ trong tôn giáo của chúng ta, thì cũng thế.

Chúa Giêsu Kitô, vì muốn để cho kẻ ác trong cảnh mù tối nên đã không nói rằng Người không phát xuất từ Nadarét, cũng không phải là con trai của Thánh Giuse.

XI. Vì Chúa Giêsu Kitô vẫn sống vô danh giữa loài người, nên trong dư luận thông thường, sự thật cũng vẫn không được biết đến, không có sự khác biệt bên ngoài: Thánh Thể cũng như thế giữa các hình bánh thông thường.

Nếu lòng thương xót của Thiên Chúa quá lớn đến nỗi Người dạy dỗ chúng ta cách sinh ơn ích, ngay cả lúc Người tự giấu mình, thì chúng ta còn mong ánh sáng nào nữa khi Người tự tỏ mình ra?

Chúng ta sẽ không hiểu gì về công việc của Thiên Chúa, nếu chúng ta không lấy làm nguyên tắc việc Người làm mù một số người và soi sáng mộg số người khác.

Kỳ tới: Mục XIV: Các Kitô hữu đích thực và các người Do Thái đích thực có cùng một tôn giáo.